|
| Syllabus Entry |
Foedera Text |
1414. Jan. 3. Power for John Honyngham, archdeacon of Durham, to treat for a truce with John K. of Castile. Westm.
O. ix. 80. H. iv. p. ii. 57. |
De Tractando, cum Rege Castellae.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 9.
Rex Omnibus, ad quos &c. Salutem.
Cùm nuper, Illustrissimus Princeps, Johannes, eâdem gratiâ, Rex Castellae & Legionis, Consanguineus noster Carissimus, certum Ambassiatorem suum sive Nuncium (videlicet) Venerabilem Virum Johannem Roderici Archidiaconum de Gordonio, Secretarium suum, ad Regnum nostrum Angliae transmiserit, ad Conveniendum & Tractandum, unà Nobiscum, seu alio, vel aliis, per nos Deputandis, de & super hiis quae Bonum, Pacem, & tranquillitatem utriusque Regni concernere possunt,
Nos,
Qui Subditorum nostrorum quietem, nostris praesertim temporibus, summis desideriis appetimus, & qui in pulchritudine Pacis dilectamur,
Ad Honorem Dei, ejusque Sacrosanctae Ecclesiae Unitatem, ac ad evitandum Humani sanguinis Effusionem, aliaque Dampna irreparabilia, quae indies dirae Guerrarum voragines deduxerunt, & deducent verisimiliter in futurum, nisi de Remedio in ea parte provideatur oportuno,
Nostros in hiis & ad ea praebuimus Consensum & Assensum,
Unde Nos,
De Prudentia, circumspectione, fidelitate, & industriâ, dilecti nostri, Magistri Johannis Honyngham, Legum Doctoris, Archidiaconi Dunelmensis, Prothonotarii nostri, plenariè confidentes,
Ipsum Fecimus & Constituimus Ambassiatorem sive Nuncium nostrum, ad Conveniendum & Tractandum cum dicto, Illustrissimo Principe, Johanne Rege Castellae & Legionis, aut praefato Johanne Roderici, seu alio, seu aliis, per ipsum Deputandis, super Treugis fiendis inter Nos & ipsum Regem, Consanguineum nostrum Carissimum, nostrosque Subditos & suos, tam per Terram, quàm per Mare, ad tantum & per tantum tempus, prout inter ipsos fuerit concordatum,
Necnon ad Concordandum super certis Die & Loco, ad quos solempnes Ambassiatores nostri conveniant, in Confinibus Regnorum nostrorum, cum Potestate sufficienti ad Procedendum, cum Ambassiatoribus dicti Illustrissimi Principis Regis Castellae & Legionis Consanguinei nostri Carissimi, super Reparatione Attemptatorum, contra Treugas & aliter Factorum, secundum quod fuit Concordatum & Appunctuatum in captione & dilatione Treugarum, per, inclitae memoriae, Henricum Quartum, nuper Regem Angliae & Franciae, Progenitorem nostrum, dicti Johannis Regis Avunculum, aliàs factarum & concessarum.
Dat. in Palatio nostro Westm. tertio die Mensis Januarii, Anno Regni nostri Primo.
Per ipsum Regem. |
Jan. 3. Truce for 10 years between England and Brittany. Westm.
O. ix. 80. H. iv. p. ii. 57. |
Litera de Treugis Britanniae.
An. 1. H. 5. Ex Autogr.
Nos Henricus de Inch Miles, & Petrus de Hospitali, Consiliarii, Illustrissimi Principis & Domini, Johannis Ducis Britanniae Comitis Montisfortis & Richimundiae, Procuratores & Nuncii specialiter deputati ex parte suâ, prout Literis ejusdem latius continetur;
Quarum Tenor sequitur & est Talis,
Jehan, Duc de Bretaigne Conte de Montfort & de Richemont, A toux ceulx, qui ces Lettres verront & orront, Salut.
Comme le Prince, de treshaut memoire, Henri Roy d'Angleterre,
Entre le quel, pour lui, & ses Paiis, & Subgiz, & Nous & les noz estoient fermees & accordees Treues & Souffrances de Guerre, Jusques a certein temps, quel ancores n'est pas passe,
Soit puis n'agueres ale de vie a trespassement,
Et pour ce, par aucuns, pourroit estre Revoque endoubte, se les dittes Treues sont Finies, ou Durent ancores,
Savoir faisons que Nous,
Pour eclairer & hoster la ditte Doubte, & obvier aux Maulx & Inconvenienz qui par icelle purroient ensuir,
Confians a plain des Sens, loyaute, & diligence de, noz bien amez & feaulx Conseillers, Henri du Inch nôtre Chivaler & Chambellan, & Maistre Pierres de L'ospital,
Yceulx & chascun d'eulx pour le tout,
Ainsi que la condition de l'Occupant ne soit pas la meilleur, mais que ce, que par l'un d'eulx sera en Commencie, puisse par l'autre estre conduit & mene ad fin,
Avons Fait, Ordonne, & Establi, Faisons, Ordonnons, & Establissons noz Procureurs touz generaulx, & Messagiers especiaulx, Avec plain Povoir de Ratiffier, pour & ou Nom de Nous, Louer, & Approuver, & Confermer les dittes Treues & Souffrances de Guerre,
Et Icelles mesmes, & pareilles, & semblables, & autres telles, & par Telx Poins, Conditions, & Covenances, & Jusque a tel temps, comme semblera a yceulz noz Procureurs, ou a l'un d'eulx, Faire & Appointer, Fermer & Accorder, pour Nous, & noz Paiis, & Subgiz, Avec, treshault & trespuissant Prince, nôtre Redoubte Seigneur & Frere, le Roy d'Anglterre, qui a present est, pour Lui, ses Paiis, & Subgiz, s'il lui plaist,
Et de Jurer, pour ce & a cause de ce, & faire en l'Amme de nous toutes maniers de Sermens ad ce appartenantz,
Et de bailler sur ce au dit Mon Seigneur le Roy Lettres bonnes & valables, & telles comme les dittes Treues & les Convenances, qui sur ce seront faittes, Requerront,
Et de Accepter, Prandre, & Recevoir de mon dit Seigneur le Roy, ou de ses Procureurs, ses Sermens & Lettres,
Et generalment de faire, es Choses dessus dittes, & chascune d'icelles, toutes & chascune les Choses que Nous mesmes ferions & faire pourrions, si presenz, y estions en nôtre propre personne; Ja soit ce que le cas Requiere Mandement plus especial,
Et promettons, sur l'Obligation & Ypotheque de touz & chascune noz Biens, & par la Foy & Serment de nôtre Corps, avoir, & que Nous aurons, Agreable, Ferme, & Estable tout ce, que par noz diz Procureurs & chascun d'elx sera fait, promis, & accorde es Chosses dessur dittes, & chascune d'icelles.
En Tesmoignance de ce Nous avons fait mettre nôtre Seel a ces Presentes.
Donne A Ancenix le x. Jour d'Aouss, l'An Mil Quater cenz & troize.
Sic Signet, Par le Duc de commandement.
Mauleon.
Omnibus, praesentes Literas visuris & audituris, Notum Facimus, Tenore Praesentium, quòd, post nonnullos & varios Tractatus, Communicationes & Prolocutiones, habitas invicem, inter, Egregios, & Venerabiles Viros, Dominum Johannem Dabrichecourt Militem, & Magistrum Johannem Honyngham Legum Doctorem, Procuratores & Nuncios speciales pro parte, Serenissimi Principis, Henrici, Dei gratiâ, Regis Angliae &c. & Nos praefatos Henricum & Petrum, Repertum suit quòd,
Non obstantibus Treugis de Data vicesimi septimi diei Octobris, Anno Domini Millesimo Quadragentesimo undecimo aliàs initis & firmatis, inter, inclitae memoriae, Principem Henricum Quartum nuper Regem Angliae, & praedictum Dominum Ducem Britanniae,
Varia & nonnulla Attemptata processerunt in praejudicium earumdem Treugarum, & per Subditos utriusque Partium,
Nos dicti, Henricus & Petrus, pro Parte praedicti Domini Ducis Procuratores & Nuncii, ut praefertur, Depputati, Auctoritate & Mandato praedictis, Mutuo consensu & deliberato consilio,
Pro firmiori in futurum Treugarum stabilimento & tutamine providere volentes, nec non Robbariis, Depraedationibus, Combustionibus, Vastationibus, Violentiis, Occisioni Hominum, effusioni Sanguinis, & aliis Dampnis & Periculis, quae indies evenire formidantur, Remedium imponere pro futuro,
Post Protestationem, hinc inde inter Nos factam & admissam, de non praejudicando nec derogando praedictis Treugis, quin Quòd, durantibus Treugis praesentibus, eis non obstantibus, plena & debita fiet hinc & inde Justitia Reformatioque, & Reparatio de & super omnibus & singulis Attemptatis, Ablatis, Captis, Occupatis & Spoliatis, contra vim, formam, & effectum Treugarum earumdem,
Quarum Treugarum Tenor de Verbo ad Verbum sequitur in hunc modum.
Jehan Duc de Bretaign, Conte de Montfort & de Richemont, A toux ceulx, qui ces presentes Lettres verront ou orront, Salut.
Comme, pour occasion des Guerres, qui par long temps ont durez entre les Paiis & Subgiz de, nôtre tresredoubte Seigneur & Pere, le Roy d'Angleterre & les Noz, moult de Maulx soient ensuiz & ensuivent de Jour en Jour, Comme Pilleries, Robberies, Arcions, Forces, Violences, Mort de Genz, & autres Inconvenienz innumerables, & pourroint ensuir grigneurs & plus perilleux se pourveu ne y estoir,
Savoir faisons que,
Pour Honeur de Dieu & pour Remedier aux Maulx & obvier aux Perilz dessusdiz, & pour eschuier l'effusion du sang Humain,
Nous, pour Nous, noz Paiis & Subgiz,
En Ratiffiant & Conferment les autres Trieues, quelles n'aguerres avons Prinse & Ferme Avecques nôtre dit Seigneur & Pere, Jusques a Deux Anz Commencanz le vi. Jour de Juillet derroin, & senz Novation, Derogation, ne Prejudice d'icelles Trieues,
Avons Prins & Ferme bonnes, seures, & loiales Trieues, & souffrances de Guerre, Avecques nôtre dit Seigneur & Pere, pour Lui, & ses Paiis, & Subgiz, Pour le temps de Dix Anz prouchains venanz, A Commencer le Premier Jour de Janvier prouchain venant,
Ainsi que le dit temps durant, les diz Subgiz de nôtre dit Seigneur & Pere, avecques leurs Vesseaulx, Marinieres, Merchandies, & autres Biens quelxconques, pour Nous & noz Subgiz, pourront seurement maroier, aler, & venir par toute Mer, celle part que leur plaira, venit & descendre en noz Portz & Havres, descharger leurs Biens & Marchandises, & charger autres, en paiant noz Coustumes, aler & venir, tant de Nuyt que de Jour, Dejourner & Residence faire, en nôtre Paiis & Duchie de Bretaigne, & par celle & quilz vourront, senz s'entremettre de Fait de Guerre,
Et ces Choses & chascuns Nous Promettons & Jurons, loyaument en parole de Prince, & par la foy & ferment de nôtre Corps, Tenit & Garder fermement, senz venir au contraire,
Et, pour greigneur Seurte des dittes Trieues, & ycelles fere & Tenir & Garder fermement, senz enfraindre, Nous avons Fait & Ordonne, Faisons & Ordonnons, noz treschiers & feaulx Chambellains, le Sire de Chasteangiron nôtre Mareschal, le Sire de Penboet nôtre Amiral, le Sire du Inch, & Tritan de Lalande Governeur de la Conte de Nantes, & chascun d'elx Conservateurs de ecstes presentes Trieus pour nôtre Partie,
Auxquelx, generalment, & a chascun d'elx, Nous Mandons & Commandons, en commettant, se mestier est, cestes dites Trieues faire assavoir & publier, par Banie & autrement, deuement en noz diz Portz & Havres, bonnes Villes, & Lieux acoustumes, & ycelles faire Tenir & Garder fermement senz enfraindre,
Et, se aucun Chose treuvent avoir este ou estre faitte ou attemptee au contraire par aucun de noz Subgiz obeissans, durant le dit Temps, le faire promptement & vigueureusement, par prinse de Corps & de Biens, & par toutes autres voies possibles & raisonables, Reparer, les Parties Desdomager, a Nous & a elles Amender, & les Malseittours & Violeurs des dittes Trieues Punir selon le Cas, & tellement que ce soit a toux autres Exemple,
Et de ce faire avons Donne & Donnons A noz ditz Mareschal, Amiral, le Sire du Inch, & Tritan, generalment, comme dit est, & aussi a chascun d'elx, plain Povoir & Auctorite de par Nous & Mandement especial,
Mandons & Commandons a touz noz Subgiz, en ce faisant, leur oboir & diligeaument entendre,
Et, ad ce que cestes Choses soient Fermes & Estables, Nous avons fait mettre nôtre Grant Seel a ces Presentes.
En Tesmoignance des quelles choses Nous avons fait faire cestes noz Lettres Patentes.
Donne en nôtre Ville de Vennes le xxvii. Jour d'Octobre l'An Mil Quatre cenz & onze.
Sic Signat. Par le Duc de Son Commandement.
Mauleon.
Concludendum Censuimus, & Auctoritate qua supra Concludimus in praesenti, cum, praefatis egregiis Viris, Johanne Dabrichecourt Milite, & Magistro Johanne Honyngham, Procuratoribus & Nunciis Regis supradicti, pro praefato Domino Duce, Terris, Dominiis, Patriis, Territoriis, Juridictionibus, Civitatibus, Villis, Castris, Fortalitiis, Opidis, & eorum Suburbiis, Patriis, Terris, Dominiis, & Territoriis, Ditioni suae subjectis & Subditis, ac ipsius Domini Ducis Ligiis, Vassallis, & Subditis quibuscumque,
Et Procuratores ac Nuncii Regis praedicti, Auctoritate & Nomine quibus supra, pariter & modo simili, pro dicto Domino Rege, Regno suo Angliae, Terris, Patriis, Dominiis, & Territoriis, Juridictionibus, Civitatibus, Villis, Castris, Fortalitiis, Opidis, & eorum Suburbiis, Patriis, Terris, Dominiis, & Territoriis, Ditioni suae subjectis, ac ipsius Domini Regis Ligiis, Vassallis, & Subditis, citra & ultra mare, quibuscumque, nobiscum concordarunt, de & super Articulis subscriptis, in modum & formam qui sequuntur,
Imprimis, Nos, Henricus & Petrus, Procuratores & Nuncii praedicti, pro parte Domini Ducis, Concordavimus, Promisimus, Inivimus, Concessimus, & Firmavimus, & Tenore praesentium, Concordamus, Promittimus, Inimus, Concedimus, & Firmamus Treugas, generales firmas, bonas & legales, tam per Terram, quàm per Mare, cum praedictis, Domino Johanne Milite, & Magistro Johanne, Procuratoribus & Nunciis antedictis, pro praefato Domino Duce, Terris, Dominiis, Patriis, Territoriis, Jurisdictionibus, Civitatibus, Villis, Castris, Fortalitiis, & omnibus Territoriis, Ditioni suae subjectis, ac ipsius Domini Ducis Vassallis, Ligeis & Subditis quibuscumque, ut praefertur, pro Termino Decem Annorum, a die Datae Praesentium continue numerandorum,
In quibus etiam Treugis Consentimus & Concludimus, Nomine & Auctoritate dicti Domini Ducis, ac sub ipsius Domini Ducis periculo, includi volumus & permittimus, Insulam de B t & Villam de Saint Malou, & Inhabitantes easdem,
Quibus Treugis, Suffrentiis, & Abstinentiis Guerrarum durantibus, per totum & omne tempus earumdem, cessent & cessabunt in Regno Angliae, ac omnibus aliis Dominiis, Territoriis, Juridictionibus, Locis, & Possessionibus praedictis, omnes Prisae Personarum, Fortalitiorum, Bonorum & Locorum quorumcumque, Demolitiones Mansionum & Murorum, Combustiones, Depraedationes, & Robariae, ac omnibus aliis Factis Guerrarum,
Nec fient Obsessiones, nec Insultus, Escallationes aliquorum Castrorum, Fortalitiorum, seu Villarum, nec Personae vel Bona quaecunque capi, detineri, vel incarcerari ex parte Domini Ducis, sive Inhabitantium loca praedicta, sub colore Marchae, Contramarchae, seu Repressaliarum, occasione Cautionum, Promissionum, Recognitionum, Debitorum, Obligationum, Venditionum, aut alio colore quocunque in praejudicium Treugarum praesentium, durante tempore Treugarum supradicto,
Et possunt & poterunt, per idem tempus praesentium Treugarum, omnes & singuli Subditi dicti Domini Regis ire ac venire, facere & exercere sua Negotia, Operas & Marchandizas Victualium, & aliarum rerum quarumcumque licitarum & non proliibitarum (cujusmodi sunt Armaturae, Artellaria, & aliae Res similes & invasibiles) salvo & secure, absque offensa Corporis vel Bonorum, Solvendo solummodo Deveria & alias Custumas solitas & consuetas;
Proviso semper quòd nullus Subditorum dicti Domini Regis (exceptis Mercatoribus) intrabit Civitates, Villas muratas, Fortalitia dicti Domini Ducis, absque Licentia vel Consensu Dominorum vel Capitaneorum Castrorum, Villarum, Civitatum, vel Fortalitiorum hujusmodi, vel aliorum ad hoc Potestatem habentium, sive eorum Loca tenentium, aut Occupantium eadem:
Et si aliqua Persona, Res, Bona, Villae muratae, Fortalitia, seu Civitates praedictae Capiantur, vel contra formam praesentium Treugarum seu Abstinentiae Guerrarum in aliquo (quod absit) fuerit attemptatum quocunque modo, durante tempore supradicto, fiat Reformatio, & Restitutio, Reparatio absque aliquo defectu, omnibus dolo & fraude in ea parte cessantibus.
Et insuper Consensimus & Concordavimus, Ac, Auctoritate quâ supra, Consentimus & Concordamus quòd, propter aliqua Facta, Attemptata, seu Depraedata, si quae infra tempus Treugarum praesentium, contra tenorem earumdem, intervenerint, (quod absit) non eo praetextu, vel ex hoc, Treugae praesentes pro Fractis vel Infectis in aliqua sui parte habebuntur, nec ex illo-
capite una pars contra aliam Guerram faciet aut inchoabit; sed debito modo plena fiet Reparatio; & Malefactores nichilominus, secundum exigentiam Casûs vel Delicti, per ipsos, ad quos pertinet, debitè punientur,
Item, quòd, nulla Navis Armata, Ducatûs Britaniae, seu partis Domini Ducis, vel locorum in dictis Treugis comprehensorum, Portum aliquem exeat, donec eidem Domino Duci, per Excercitorem, Dominum, Factorem, seu Magistrum Navis hujusmodi, in Manibus Ballivorum, Judicum, seu Ministrorum aliorum Villarum & Portuum hujusmodi, plena & sufficiens Cautio & Securitas fiant quòd nichil contra Tenorem & Effectum Praesentium Tréugarum attemptabunt nec facient, aut permittent, quantum in eis est, aliqualiter attemptari, nec Prisam aliquam, justam vel injustam, in Portum alium, praeterquam Ditionis & Territorii proprii, vel partium in praesentibus Treugis inclusarum, duci facient, nisi vi Ventorum, aut Persecutione Inimicorum, turbine vel impulsu Maris sint compulsi;
Et, in eventu quo aliqua de facto, hinc vel inde, attemptata fuerint, tunc per praedictos Excercitores, Dominos, Factores, seu Magistros, plena fiat Restitutio parti laesae, cum Dampnis & Interesse:
Et, si Navis aliqua armata Villas seu Portus hujusmodi exiêrit, Securitate praedictâ non habitâ neque factâ; & per Gentes ipsius Navis, vel in ipsa existentes, in aliquo contra praesentium Treugarum Tenorem fuerit attemptatum; tunc Navis illa dicto Domino Duci sit ipso facto Confiscata: Majores quoque & Ballivi, Gubernatores & Ministri alii, de quorum partibus Naves hujusmodi exierint, sicut & prout Pars attemptans, ad Restitutionem Parti laesae realiter teneantur.
Item, si, durantibus Treugis praesentibus, aliquae Naves, cum aliquibus Prisis, ad & in aliquam Villam seu Portum dicti Domini Ducis aut locorum praedictorum applicuerint, statim per praesentium Treugarum Conservatores, aut eorum Depputatos, Majores, Ballivos, Gubernatores, seu alios Ministros publicos, arrestentur & sequestrentur Prisae praedictae, ac de & super eisdem inter aliquos Ministrorum hujusmodi & Partem attemptantem fiat Inventarium Indentatum pro Securitate Partis, cui finaliter Res & Bona hujusmodi per Sententiam Judicum seu Conservatorum pertinebunt; & per Conservatores diligens & debita fiat Inquisitio (omni dolo & fraude cessantibus) de & super Prisis hujusmodi (videlicet, an justè vel injuste captae fuerint:) & debità Justitia fiat in hac parte.
Item, quòd nulla fiat Venditio, Distractio, Donatio, seu Alienatio Prisarum hujusmodi, donec Inquisitio praedicta, executa fuerit, & debita Justitia facta de eisdem: &, in eventum quo dicti Majores, Ballivi, Gubernatores, seu Ministri supradicti, in praemissis aut circa ea Negligentes fuerint aut Remissi, ipsi ad Restitutionem consimilem, ut praefertur, tenebuntur Parti laesae effectualiter & arctentur.
Item, quòd, durantibus Treugis supradictis, dictus Dominus Dux non receptabit Proditores, Fugitivos, Bannitos, Piratas, vel Exules dicti Domini Regis, nec eis Victualia colore vel titulo aliquo ministrabit: &, si dictus Dominus Rex, vel Conservatores Regni sui denunciaverint dicto Domino Duci, vel ejus Conservatoribus de Nominibus aliquorum hujusmodi Proditorum, Fugitivorum, Piratatorum, aut Bannitorum, statim per dictum Dominum Ducem, vel Conservatores suae Partis, arrestabuntur, & salvò custodientur donec idem Dominus Rex de eisdem disposuerit, pro sui libito; suis tamen Sumptibus & Expensis.
Item, quòd dictus Dominus Dux non receptabit Inimicos dicti Domini Regis Armatos modo Guerrino, nec tales qui modo Guerrino velint contra ipsum Dominum Regem Guerram movere: Nec eis Hospitia, Victualia, aut alia Subsidia exhibebit: Nec sinet aut permittet dictus Dominus Dux, durantibus Treugis praesentibus, aliquos de suis Subditis, Dominia sua, Jurisdictiones, aut Territoria exire per se, vel cum aliis dicti Domini Regis Inimicis, qui contra dictum Regem, vel sibi Subjectos, per Terram, vel per Mare, Guerram movebunt, neque ipsos receptabit aut juvabit idem Dux nec aliqualiter sustentabit; nec ab aliis, suis Subditis, aut Inhabitantibus Loca praedicta, praestari, juvari, receptari, aut sustentari permitter quovis modo.
Item, quòd nullae Prisae, super Anglicos captae, per quoscumque dicti Domini Regis Inimicos, receptabuntur à Britanibus, nec in Portibus, Villis, Territoriis, aut Juridictionibus dicti Domini Ducis, seu locis subdictis Treugis comprehensis, fiat Venditio, Distractio, aut aliqua Alienatio Bonorum hujusmodi super Anglicos captorum; nec debent hii, qui per Emprisias hujusmodi ipsius Domini Regis Subditos quoscumque, in Terra
vel in Mari, gravant vel infestant, per Subditos ipsius Domini Ducis, in Terris vel Partibus, sub dictis Treugis comprehensis, recipi, admitti, vel aliqualiter confoveri? Et si qui dicti Domini Ducis Subditi reperti fuerint Culpabiles aut Delinquentes in hac parte, per ipsos, ad quos spectat, juxta exigentiam Casûs, debitè puniantur.
Item, Et, si aliqui Subditi dicti Domini Regis capiant aliquas Naves, Personas, Res, aut Bona aliquorum Inimicorum ipsius Domini Regis, & vi Ventorum vel Casu aliquo deveniant Naves, Personae, Res, vel Bona hujusmodi in & ad Portus vel Partes Britanniae, seu Locorum in dictis Treugis comprehensorum, non impedientur per dictum Dominum Ducem, vel ejus Subditos, sive Inhabitantes Loca praedicta; quin possint libere & sine impedimento quocunque Naves, Personas, Res & Bona hujusmodi secum ducere, & de & super eisdem disponere ad suae libitum voluntatis, nisi sub Districtibus aut Portibus dicti Domini Ducis capiantur,
Nec dictus Dominus Dux, neque ipsius Domini Ducis Subditi, aut alii in dictis Treugis comprehensi, in quacumque arte vel ingenio, Naves, Personas, Res, vel Bona Inimicorum dicti Domini Regis Angliae palliabunt tanquam sua;
Et, si contingat aliquem Subditorum dicti Domini Ducis Naves, Personas, Res, vel Bona hujusmodi, colore aliquo vel ingenio, tamquam sua palliare, & hoc contra eos effectualiter Probatum fuerit, ipsi Palliantes, & eorum Naves, & Bona eorum quaecumque à Beneficio Treugarum Praesentium in perpetuum penitùs sint exclusi.
Item, pro majori Securitate, Firmitate, ac Conservamine praesentium Treugarum, Nos praedicti, Henricus & Petrus, Ordinamus & Depputamus, Facimus & Constituimus, pro & in Nomine dicti Domini Ducis, Johannem Dominum de Penhoet Ammiralem Britaniae, Johannem Vicecomitem Dm m, Henricum du Pare, & Johannem de Lannon Milites, Conservatores Praesentium Treugarum, pro parte Ducatûs Britaniae, conjunctim, & divisim, cum Potestate Substituendi alios:
Qui quidem Conservatores, Commissarii, seu Depputati, ac ipsorum quilibet, Juramentum, tactis Sacrosanctis Evangeliis, praestabunt corporale, quod vim, formam, & effectum Praesentium Treugarum, quantum ad eos attinet, observabunt & facient fideliter observari:
Et, si (quod absit) contra praesentium Tenorem Treugarum in aliquo fuerit Attemptatum per Subditos praedicti Domini Ducis, absque morae dispendio, in quantum & quàm citò poterunt, Restitutionem de omnibus Dampnis & Interesse faciant Parti laesae, si per illam congruè requisiti fuerint, vel cùm ad eorum notitiam devenerit, vel per Denuntiationes Partis, vel alio Relaru justo, & Delinquentes nichilominus secundum exigentiam Casûs indifferenter punient.
Et quòd insuper, in Certifficationibus faciendis, & Receptione Testium & aliis Probationibus fiendis, Sententiis ferendis, & Executioni demandandis, aliisque Processibus, omnibus dolo & fraude cessantibus, summariè & de plano, ac sine strepitu & Figura Judicii, & prout eis melius videbitur expedire, procedant.
In quorum omnium & singulorum Testimonium atque Fidem Nos, Henricus & Petrus, Procuratores supradicti, praesentes Literas Sigillorum nostrorum appositione munivimus.
Dat. in Palatio Westm. Tertio die Mensis Januarii, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, Tertio decimo.
Sigillis avulsis. |
Jan. 4. Indenture of agreement for the redress of infractions of the truce between England and Brittany. London.
O. ix. 85. H. iv. p. ii. 59. |
Articuli super Attemptatis, contra Treugas Britaniae, Reformandis.
An. 1. H. 5. Ex Autogr.
Haec Indentura, Sive Cedula,
Facta Londoniae die quarto, videlicet, Mensis Januarii, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, decimo tertio.
Inter, Honorabiles Viros, Dominum Johannem d'Abrychecourt Militem, & Magistrum Johannem Honyngham Legum Doctorem, pro parte Angliae, ex una parte, &, Nobiles Viros, Dominos Henricum de Inch Militem, & Petrum de Hospitali, pro parte Britaniae, ex parte altera, Procuratores & Nuncios specialiter deputatos,
Quorum quidem Procuratoriorum Tenores sequuntur, & sunt tales.
Henry, par la grace de Dieu, Roy d'Engleterre & de France, Seignur d'Irland, Savoir faisons que Nous,
Consians a plain des Sens, Sanaute, Loyaute, & bonne Diligence de, noz bien ames & feaulx, Johan d'Abrichecourt nôtre Chivaler, & Mestre Johan Honyngham Doctour es Loyes,
Yceulx, & chascun d'eulx, par soy, & pour le tout, avons Fait, Institue, Ordonne, & Establi, &, par cez Presentes, Faisons, Instituons, Establissons, & Ordennons noz Procureurs, & certains Messages especiaulx,
O Povair de Demandir & Requerir a aver la Delivrance & Rendue dez Vesseaux & Navir, Biens & Deniers, & des Gens, s'aucuns sont detenuz, de nôtre Paiis, ou Paiis de Bretaigne,
De Prandre, Recever, & Accepter les diz Gens, Biens, & Vesseaulx, & la Deliverance d'iceulx,
Et dez Choses Receves Quitter & Donner Quittance,
De Appointer sur le Fait d'icelle Delivrance, Composer, Pacifier, Transiger, & Accorder,
De Quiter, Remettre, & Pardonner, pur & en Nom de Nous, & de noz Subgiz, & de Procurer, Negocier, & Fere, de & sur les Choses dessus dittes, leurs circumstances & dependencez, toutes les Choses, & chascune, que Nous, en nôtre propre Personne, feirons, & fere pourions, si presens & en Personne y estions; ja soit ce qe le Cas requeist Mandement plus especial,
Et Promettons, sur l'Obligation & Ypotheque de noz Biens, a aver & que Nous aurons, Agreable, ferme, & Estable tout, quanque es Choses dessusdittes, leurs circumstances, & dependences serra fait, & procure, pour & ou Nom de Nous, & de noz diz Subgiz, & dechascun d'eulx, par lez dittes noz Procureurs, & chascun d'eulx; en les relevant, & par ces Presentes, les relevons de toutes Charges, & obligations de Caution & Satisdation.
Donne a Westm. soubz nôtre Seel, le xiv. Jour de Decembre, l'an de nôtre Regne primer.
Jehan, Duc de Bretaigne, Conte de Montfort, & de Richemont, Savoir Faisons que Nous,
Confians a plain des Sens, sanaute, loyaute, & bonne diligence de, noz bien amez & feaulx Conseillers, Henry du Inch nôtre Chivaler & Chambellan, & Mestre Pierres de l'Hospital,
Yceulx, & chascun d'eulx par soy, & pour le tout, avons Fait, Institue, Ordenne, & Establi, &, par ces Presentes, Failons, Instituons, & Establissons, & Ordennons noz Procureurs, & certains Messages especiaulx,
O Povair de Demander & Requerir a aver la Deliverance & Rendue dez Vesseaux & Navir, Biens & Deniers, & dez Gens, s'aucuns sont detenuz, de nôtre Paiis, ou Paiis d'Engleterre,
De Prendre, Recever, & Accepter lez dits Gens, Biens, & Vesseaux, & la Deliverance d'iceulx,
Et dez Choses Receves Quiter & Donner Quittance,
De Appointer sur le fait d'icelle Delivrance, Composer, pacifier, Transiger, & Acorder,
De Quitter, Remeittre & Pardonere, pour & en Nom de Nous, & de noz Subgiz, & de Procurer, Negocier & Fere, de & sur lez Choses dessus dittes, leurs circumstancez, & dependencez, toutez les Choses & chascune, que Nous, en nôtre propre Personne, ferions & fere pourions, si presens & en Personne y estions; ja loyt ce que le Cas request Mandement plus especial,
Et Promettons, sur l'Obligation, & Ypoteque de nos Biens a aver, & que Nous aurons, Agreable, Ferme, & Estable tout, quanque es chosez dessusdittes, leurs circumstances & dependences, serra Fait & Procure, pour & ou Noun de Nous, & de noz diz Subgiz, & de chascun d'eulx par lez ditz noz Procureurs, & chascun d'eulx; en les relevant, &, par cez Presentes, lez Relevons de toutes Charges, & Obligations de Caution & Satisdation.
Donne a Aucevix, soubz notre Seel, le Disesme Jour d'Aust, l'An Mill Quatrecents, & Troize.
Pro Reparatione Et Reformatione Attemptatorum, tam per Terram, quam per Mare, per Subditos unius Partis super & contra Subditos alterius, contra vim, formam, & effectum Treugarum,
Inter, inclitae memoriae, Principem Henricum Quartum nuper Regem Angliae, de Dat. vicesimo primo die Mensis Decembris, Anno Regni sui Tertio decimo, & Illustrissimum Principem, Johannem Ducem Britanniae, Comitem Montisfortis,
Et aliarum Treugarum,
Nuper inter, Serenissimum in Christo Principem & Dominum nostrum, Henricum, Dei gratiâ, Regem Angliae & Franciae, & Dominum Hiberniae modernum, & praefatum Dominum Ducem, de Dat. Tertio die Januarii, Anno ipsius Domini nostri Regis moderni primo,
Alias initarum & firmatarum, & adhuc pendentium,
Specialiter Deputatos,
Testatur quòd, ad Satisfaciendum Querelis, & Demandis ipsorum, qui contra vim, formam, & effectum Treugarum praedictarum se laesos & dampnificatos, tam in personis, quàm in Bonis, praetendebant, ac plenariam & debitam justitiam eis exibendum & faciendum in praemissis, post auditas Querelas conqueri volentium, & in scriptis redactas, nonnullosque Tractatus, Consultationes, & Consilia, deliberatione communi & maturâ, inter eos habitâ, Concordandos & Concludendos invicem censuerunt, ac concordârunt & concluserunt finaliter, sub modo & forma qui sequuntur,
In Primis,
Quia nonnulli Articuli, sive Querelae, seu Demandae, hac vice, & retroactis temporibus, ministrati fuerunt, hinc & inde, de & super Attemptatis hujusmodi, super quibus dicti Procuratores plenariam Informationem, absque Vocatione & Examinatione Partium, quas res tangebat, debitisque Inquisitionibus, in Portubus & Locis ubi dicta Attemptata processerant & facta dicebantur, habere non poterant,
Concordatum est inter Procuratores praedictos utriusque Partis & Appunctatum, quòd omnes & singuli Articuli, Querelae, & Demandae de praesenti, dictis Procuratoribus, ab una, vel ab alia Parte, ministrati,
Ipsi, videlicet, qui per Querelantes, Laesos, vel Dampnificatos, ex parte Britaniae ministrabuntur, praefatis, Johanni, & Johanni, Procuratoribus, pro parte Angliae,
Et ipsi, videlicet, Articuli, Querelae, seu Demandae, qui per Querelantes, Laesos, vel Dampnificatos, ex parte Angliae, offerentur, dictis Procuratoribus, Henrico & Petro, pro parte Britaniae, ut praemittitur, constitutis, liberentur,
Penes eosdem Procuratores dimittendi & remansuri donec de & super eisdem Articulis, Querelis, seu Demandis, plene & debite, sub modo & formâ subscriptis, fiant Inquisitiones per Conservatores utriusque Partis, seu Procuratores, aut Commissarios, ad hoc specialiter deputandos: Et quòd Inquisitiones hujusmodi hinc, ad primum diem Mensis Maii, post Datam Praesentium, proximò futurum, cum Continuatione & Prorogatione dierum sequentium, si oporteat, in Locis, & Portubus, ubi magis expedire videbitur, debitè capiantur, & fiant:
Et quòd omnes & singuli, qui, super dictis Attemptatis, aut eorum praetextu, Culpabiles deprehendi poterunt, per Conservatores, sive Commissarios antedictos, aut Officiarios locorum arestari debeant, & securè custodiri,
Bona etiam quaecumque, sic Capta, Spoliata, sive Depraedata, ubicumque vel in quorumcumque manibus reperiri poterunt, arestari debeant, & in manus dictorum Conservatorum, seu Commissariorum, aut Officiariorum locorum, si extent, aut reperiri poterint,
Sin autem, eorum verus Valor, & AEstimatio realiter tradi, & liberari, & per eos salvo custodiri & conservari, seu saltem sufficiens Securitas, de Bonisipsis, aut eorum AEstimatione, capi & haberi,
Ad finem & effectum quòd Querelantes, Dampnificati, & Laesi supradicti consequantur, & habeant Justitiae complementum, & debita & plenaria Restitutio, de Dampnis, & Bonis praefatis, fieri possit, seu de eis congrue satisfieri cum effectu.
Item, quòd, dicto Die, sive Diebus, Conservatores praedicti, sive Commissarii utriusque Partis, ad hoc specialiter Deputandi, de & super singulis querelis & Demandis supradictis informati, in Insula de Gerneze, vel alibi, ubi expedierit, conveniant de & super eisdem Querelis & Demandis, & aliis, materiam Attemptatorem praedictorum concernentibus, quae ad tempus illud fieri & ministrari contingat, plenam Justitiam faciant dictis Conquerentibus, Dampuificatis, & Laesis:
Et quòd in Praemissis sine strepitu & figurâ Judicii indilatè procedatur, &, prout meliùs & expedientiùs, Querelantibus, Dampnificatis, & Laesis hujusmodi remediari poterit, & effectualiter satisfieri.
Item, quòd omnes & singuli, Dampnisicati & Laesi, contra formam Treugarum praedictarum, qui pridem, ante Appunctuationem praesentem, quaerelas suas seu Demandas, coram Judicibus, Conservatoribus, aut aliis Officiariis, unius Partis vel alterins, hactenus sunt Prosecuti, ac, non sine gravibus eorum Laboribus, Sumptibus, & Expensis, Sententias, Decreta, seu Mandata
diversa, de & pro Restitutione Bonorum suorum, & Reformatione Attemptatorum hujusmodi, ab eis impetrârunt & obtinuerunt, poterunt liberè & absque impedimento quocumque suos Processus hujusmodi continuare, & ulteriùs, usque ad finalem & realem Executionem & Restitutionem Bonorùm, Dampnorum, Expensarum & Interesse suorum prosequi, ubi & quantum eis videbitur magis expedire; praesenti Appunctuamento in aliquo non obstante.
Item, & quòd interim, usque ad primum diem Maii supradictum, fiant, hinc & inde, Proclamationes generales, in omnibus Locis & Portubus utrinque Partis, ubi expedire videbitur, quòd omnes & singuli, qui, praetextu aliquorum Attemptatorum, contra vim, formam, & effectum Treugarum praedictarum, si in aliquo Gravatos, Laesos, seu Dampnificatos se persenserint, ipso eodem tempore, coram dictis Conservatoribus seu Commissariis personaliter, vel per Procuratores sufficienter, compareant, cum suis Evidentiis & Probationibus, quas sibi profuturas conspexerint, ad effectum debitae Justitiae, Reformationis plenariae, & Reparationis realis peremptoriè consequendum.
In quorum omnium Testimonium Procuratores praedicti, pro parte Britaniae, hanc INDENTURAM, sive Cedulam, Sigillorum suorum appositione robarârunt.
Dat. Anno, Die, & Mense, & Loco supradictis.
Sigillis cerâ rubrâ expressis, & pendentibus à caudis Pergamenae. |
Jan. 10. Power for Thomas bp. of Durham, Richard earl of Warwick, Henry Ware, canon of Llandaff, to treat with the French ambassadors for a truce. Westm.
O. ix. 88. H. iv. p. ii. 60. |
De Tractando cum Ambassiatoribus Franciae.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 11.
Rex Omnibus, ad quos &c. Salutem in Domino sempiternam.
Cùm nuper Adversarius noster Franciae certos Ambassiatores, Nuncios, & Commissarios suos,
Videlicet, Reverendum in Christo Patrem, Dominum Willielmum, Permissione Divinâ, Bitturicensem Archiepiscopum, Karolum Dominum de la Bryt Consanguineum suum & Constabularium, & Magistrum Gouterum Col Secretarium, Consiliarios suos,
Ad Regnum nostrum Angliae transmiserit, ad Tractandum, Comunicandum, & Concludendum, unà nobiscum, seu Commissariis nostris, ea, quae Bonum, Pacem, & Tranquillitatem utriusque Regni concernere possunt, sicut & prout in literis Commissionis Adversarii nostri praedicti eis inde factis pleniùs continetur,
Ipsique Ambassiatores, vivae vocis oraculo, in Praesentia nostra, seriosiùs exposuerunt,
Universitati vestrae notum facimus quòd Nos,
Ob reverentiam Dei, qui ad Pacem firmandam Bellum spontaneus iniit, ad evitandam Sanguinis Christiani effusionem, aliaque Dampna irreparabilia, quae dirae Guerrarum voragines deduxerunt, & deducent verisimiliter in futurum, si Remedium in ea parte congruum nullatenus apponatur, & ad finem quòd Nos, tempore nostro, nostris subditis Pacem praeparemus,
Ad Tractandum, Comunicandum, & Procedendum, de & super Materiis antedictis, unà cum eisdem Ambassiatoribus, Nunciis, & Commissariis dicti Adversarii, nostros praebuimus consensum & assensum,
Unde Nos,
De prudentiâ, circumspectione, fidelitate & industriâ, dilectorum nostrorum, Venerabilis in Christo Patris, Domini Thomae Dunelmensis Episcopi, Richardi Comitis Warwicae carissimi Consanguinei nostri, & Magistri Henrici Ware in utroque Jure Licentiati Canonici Ecclesiae Landavensis, Consiliariorum nostrorum, pleniùs confidentes,
Ipsos Tres, & Duos eorum, nostros Fecimus, Ordinavimus, & Deputavimus, ac, per Praesentes, Facimus, Deputamus, & Ordinamus nostros certos & indubios Commissarios,
Dantes eisdem Tribus, aut Duobus eorum, plenam Potestatem, Auctoritatem, & Mandatum speciale, pro Nobis & Nomine nostro, unà cùm praedictis Ambassiatoribus, Reverendo Patre, Willielmo, Karolo Domino de la Bryt, & Goutero, Conveniendi, Comunicandi, Tractandi, & finaliter Concludendi, de & super omnibus & singulis Materiis, de quibus ipsi Ambassiatores, pro parte Domini sui praedicti, cum eisdem Commissariis nostris comunicare seu tractare voluerint, in omnibus & singulis Locis, ac totiens & quotiens eis videbitur expedire,
Et specialiter ad Capiendum, Ineundum, & Concordandum, unà cum dictis Ambassiatoribus, Commissariis, sive Nunciis, bonas, firmas, & stabiles Treugas, generales vel particulares, per Mare, & per Terram, ac tanto tempore duraturas secundum quod inter eos concordari poterit, pro Nobis, Regnis, Terris, Patriis, Dominiis, Subditis, Amicis, Alligatis, & Confoederatis nostris, citra & ultra Mare, necnon Regnis, Terris, Patriis, Dominiis, Subditis, Amicis, Alligatis, & Confoederatis dicti Adversarii nostri, omnibus honestis modo, via, & forma quibus inter se concordari poterunt,
Et ipsas Treugas, inter ipsos capiendas & concordandas, per omnia Regna, Terras, & Dominia nostra Proclamari & Publicari faciendum ubicumque opus erit,
Ac etiam ut eo firmiùs atque inviolabiliùs Treugae praedictae conserventur, tam per Terram, quàm per Mare, ad Faciendum, Ordinandum, & Deputandum tot & tales Conservatores & Judices dictarum Treugarum generales vel speciales, & in tanto Numero, prout & sicut eis meliùs videbitur expedire, ad Corrigendum & Reformandum totum & quicquid contra dictas Treugas attemptatum fuerit,
Et Promittimus, in bonâ fide, & in verbo Regio, de Tenendo & Teneri faciendo Firmum, Ratum, & Stabile totum & quicquid per dictos Commissarios nostros, aut Duos eorum, in Praemissis, seu aliquo eorum, factum fuerit,
Et quòd Nos concedimus & faciemus, seu fieri faciemus, Literas Confirmatorias sub nostro Magno Sigillo, de & super omnibus & singulis Articulis & Punctis, de quibus inter eos fuerit concordatum, & de exequendo eadem cum debitâ diligentiâ, secundum Tenorem & formam eorumdem, in quantum in Nobis est, & ad Nos pertinet,
Et hoc promittimus etiam sub Cautione & Obligatione omnium Bonorum nostrorum, mobilium & immobilium, praesentium & futurorum, ita quòd nunquam per Nos, vel alium, nomine nostro, dicemus, faciemus, aut proponemus, in Judicio, vel extra, quicquam in contrarium,
Mandantes omnibus Justiciariis & Subditis nostris quatinus dictis nostris Commissariis & Deputatis, ac eorum Literis & Mandatis, obedient & intendant diligenter.
In cujus rei Testimonium has Literas nostras Patentes, Magni Sigilli nostri appensione, fecimus communiri.
Dat. apud Palatium nostrum Westm. x. die Januarii, Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, Tertiodecimo, & Regni nostri primo.
Sic Signatum,
Per ipsum Regem.
Honyngham. |
Jan. 11. The K. orders the sheriff of Kent to issue a proclamation offering rewards for the capture of sir John Oldcastell, who, with other Lollards, has plotted against his life. Westm.
O. ix. 89. H. iv. p. ii. 61. |
De Proclamatione facienda contra Johannem Oldcastell.
An. 1. H. 5. Claus. 1. H. 5. m. 10. d.
Rex Vicecomiti Kantiae Salutem.
Cùm nos pleniùs informemur, & notoriè & manifestè dinoscatur, quòd quamplures Subditi nostri, Regni nostri Angliae, Lollardi vulgariter nuncupati, per Procurationem, Excitationem, Confortationem, Abettamentum, & Manutenentiam Johannis Oldcastell Chivaler,
Qui jam tardè in Haeresin Dampnatus, & pro Haeretico manifesto Pronunciatus & Declaratus extitit, juxta Canonicas Sanctiones, editas in hac parte,
Diversas Opiniones, Fidei Catholicae manifestè contrarias, praedicaverunt, & praedicari fecerunt,
Ac Mortem nostram, pro eo quòd Nos contra eos, & Opiniones suas hujusmodi, partem Nos fecimus, ut verus Princeps Christianus, & prout Vinculo Juramenti astringimur, contra Ligeantiae suae debitum, falsò & proditoriè imaginaverunt,
Ac quamplura alia, tam in Fidei Catholicae, quàm Statûs Dominorum & Magnatum dicti Regni nostri, tam Spiritualium, quàm Temporalium, Destructionem, imaginaverunt,
Ac diversas Congregationes, & alia Conventicula illicita, pro nephando Proposito suo in hac parte perimplendo, fecisse proposuerunt, & pro Posse suo indies facere non desistunt, in Personae nostrae propriae, ac Statûs Dominorum & Magnatum praedictorum, verisimilem Destructionem,
Nos,
Attendentes qualiter quidam hujusmodi Lollardorum & aliorum, qui Mortem nostram, ac alia Mala & Facinora praedicta, ut praemittitur, imaginaverunt
proposuerunt, occasione praemissâ Capti, ac pro nephando Facto & Proposito suis, in hac parte, Morti adjudicati existunt,
Volentesque proindè, meliori & quietiori modo, quo poterimus, pro effusione Sanguinis Christiani evitandâ, & praesertim Ligeorum nostrorum, quos, propter teneram & specialem affectionem, quam ad eos gerimus & habemus, ab Sanguinis effusione & hujusmodi Corporali Punitione praeservare totâ mentis nostrae intentione desideramus, ordinare & providere,
Tibi praecipimus, firmiter injungentes, quòd in singulis locis, in Ballivâ tuâ, ubi meliùs expedire videris, ex parte nostrâ publicê proclamari facias,
Quòd illi, per cujus Procurationem, Excitationem, Consilium, sive Narrationem, praedictus Johannes captus fuerit, seu arestatus, Quingentas Marcas, ac ille, qui ipsum Johannem capiet, seu arestari faciet, Mille Marcas de Dono nostro, pro labore suo in hac parte, habebunt,
Quodque Cives, & Burgenses, ac Communitas Civitatum, Burgorum, & aliarum Villarum, qui ipsum Johannem capient & arestabunt, & eum coram Nobis duci facient, de omnimodis Taxis, Tallagiis, Decimis, Quintisdecimis, aut aliis Quotis quibuscumque, Nobis vel Haeredibus nostris de caetero concedendis, erga Nos & dictos Haeredes nostros quieti erunt, & penitùs exonerati imperpetuùm,
Quodque Nos Litteras nostras Patentes, sub Magno Sigillo nostro, eis inde fieri faciemus,
Ac quòd ipsi, in agendis suis, & in Prosecutione suâ quâcumque, licitâ & honesta, erga Nos de caetero faciendâ, graciosiùs Nos invenient & habebunt.
Teste Rege apud Westmonasterium undecimo die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 23. Safe conducts for the abp. of Bourges, Charles lord de Lebret, and Gouter Colli, French ambassadors returning to France. Westm.
O. ix. 90. H. iv. p. ii. 61. |
De salvis Conductibus pro Ambassiatoribus Franciae.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 12.
Rex, per Literas suas Patentes, usque ultimum Diem Februarii proximò futurum duraturas, suscepit in salvum & securum Conductum suum, ac in Protectionem, Tuitionem, & Defensionem suas speciales, Venerabilem in Christo Patrem, Archiepiscopum Bitturicensem, nuper penes Personam Regis, per Adversarium Regis Franciae, ob certas Causas & Materias, Reverentiam Dei & Evitationem effusionis Sanguinis Christiani notoriè concernentes, destinatum, jam infra Regnum Regis Angliae existentem, versus Regnum Franciae, cum Quinquaginta Personis, Equestribus vel pedestribus, in Comitiva sua, Armatis vel non Armatis, se divertendo, & redeundo cum eorum Equis, Hernesiis, Bonis, & Catallis quibuscumque,
Proviso semper quòd idem Archiepiscopus & Personae praedictae erga Regem & Populum Regis bene & honeste se gerant & habeant,
Quodque ipsi & eorum quilibet quicquam, quod in Regis seu Populi Regis Praejudicium cedere valeat, non attemptent, seu attemptari facere praesumant quovis modo.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo tertio die Januarii.
Per ipsum Regem.
Ibid.
Rex, per Literas suas Patentes, &c. ut supra usque ibi, speciales, & tunc sic, Karolum Dominum de Lebret, Constabularium Franciae, Consanguineum Regis, cum Centum & Quadraginta Personis, &c. ut supra mutatis mutandis.
Teste ut supra.
Per ipsum Regem.
Ibid.
Rex, per Literas suas Patentes, usque Festum Nativitatis Sancti Johannis Baptistae proximò futurum duraturas, suscepit in salvum & securum Conductum suum, ac in Protectionem, Tuitionem, & Defensionem suas speciales, Magistrum Gouterum Colli, Secretarium Adversarii Regis Franciae, cum Duodecim Personis &c. ut supra mutatis mutandis.
Teste ut supra.
Per ipsum Regem. |
Jan. 23. The K. orders Thomas Weissenden to provide horses for the said ambassadors' passage to Dover or Southampton. Westm.
O. ix. 91. H. iv. p. ii. 61. |
De Equis arestandis pro Ambassiatoribus praetactis.
An. 1. H. 5. Pat. 1. H. 5. p. 5. m. 29. d.
Rex, dilecto Armigero suo, Thomae Wissenden, Salutem.
Scias quòd assignavimus te ad tot Equos, quot ad deserviendum Ambassiatoribus Adversarii nostri Franciae, infra Regnum nostrum Angliae jam existentibus, ac Servientibus & Familiaribus suis, à Civitate nostrâ Londoniae, usque Portum Dovorriae vel Suthamptoniae, quem iidem Ambassiatores pro Transitu & Passagio suis versus partes Franciae eligere voluerint, necessarii fuerint tam infra Libertates, quàm extra (Feodo Ecclesiae ac Affris Carucarum exceptis) pro Denariis nostris, promptè & rationabiliter solvendis, Arestandum, Capiendum, & Providendum;
Et ideò tibi Praecipimus quòd circa Praemissa diligenter intendas, & ea facias & exequaris in forma praedicta:
Damus autem universis & singulis Vicecomitibus, Majoribus, Ballivis, Constabulariis, Praepositis, Ministris, & aliis Fidelibus & Subditis nostris, infra Libertates, & extra, Tenore Praesentium, firmiter in mandatis quòd Tibi, in Executione Praemissorum, Intendentes sint, Consulentes, & Auxiliantes, prout decet.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo tertio die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 23. The mayors and bailiffs of Dover and Southampton are ordered to provide ships for the passage of the said ambassadors. Westm.
O. ix. 91. H. iv. p. ii. 62. |
De Navigiis providendis pro saepedictis Ambassiatoribus.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 12.
Rex, dilectis sibi, Majori & Ballivis Villae Devorriae, ac Custodibus Passagii in Portu ejusdem Villae, Salutem.
Sciatis quòd assignavimus vos ad tot Navigia, & Marinarios sufficientes pro eisdem, quot pro Transitu & Passagio Ambassiatorum Adversarii nostri Franciae, infra Regnum nostrum Angliae jam existentium, ac eorum Servientum, Familiarium, Bonorum, Rerum, & Hernesiorum, versus partes Franciae, necessarii fuerint, in Portu praedicto,
In casu quo iidem Ambassiatores Transitum & Passagium suum hujusmodi ibidem eligere voluerint,
Pro Denariis nostris, promptè & rationabiliter solvendis, Arestandum, Capiendum, & Providendum, & in Obsequium nostrum, ad deserviendum eisdem Ambassiatoribus, super Transitu & Passagio suis hujusmodi, Ponendum;
Et ideò vobis Mandamus quòd circa Praemissa diligenter intendatis, & ea faciatis & exequamini in forma praedicta:
Damus autem universis & singulis Dominis & Magistris Navium ac Marinariis in eodem Portu, necnon aliis Fidelibus & Subditis nostris ibidem, Tenore Praesentium, firmiter in Mandatis quòd vobis, in Executione Praemissorum, intendentes sint & obedientes, prout decet.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo tertio die Januarii.
Per ipsum Regem.
Eodem modo assignantur Major & Ballivi Villae Suthamptoniae, ac Custodes Passagii in Portu ejusdem Villae, sub eadem Data.
Per ipsum Regem. |
Jan. 24. General truce (in Latin and French) for one year between England and France and their allies. London.
O. ix. 91. H. iv. p. ii. 62. |
Forma Treugarum Franciae, quibus Lis, de Lingua qua concipi deberent orta, intenditur & componitur.
An. 1. H. 5. Ex Autogr.
Nos,
Guillielmus, Miseratione Divinâ, Archiepiscopus Bitu-
ricensis, Karolus Dominus de Lebreto Connestabularius Franciae, & Gouterus Colli, Conciliarii & Secretarius Serenissimi Principis Karoli, Dei gratiâ, Francorum Regis,
Ambaxiatores, Nuncii, & Commissarii, ab ipso Domino nostro Rege specialiter deputati, ad Tractandum, Communicandum, & finaliter Concludendum,
Cum, Reverendo in Christo Patre, Thomâ, Permissione Divinâ, Dunelmensi Episcopo, Richardo Comite Warwici, & Magistro Henrico Ware Licentiato in utroque Jure & Canonico Ecclesiae Landavensis.
De & super hiis, quae Bonum Publicum, & specialiter Pacem & Concordiam utriusque Regni, Subditorum, & Incolarum ambarum Partium concernere possunt,
Commissariis ex parte Adversarii Angliae specialiter Deputatis,
Quarum quidem Commissionum Tenores sequuntur in haec verba,
Charles, par la Grace de Dieu, Roy de France, a tous ceulx qui ces presentes Lettres verront, Salut.
Savoir faisons que &c. ad verbum, prout supra, de Dat. 11. Nov. usque haec verba (viz.)
Henricus, Dei gratiâ, Rex Angliae & Franciae, & Dominus Hiberniae, omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem in Domino sempiternam.
Cùm nuper Adversarius noster Franciae, &c. ad verbum prout supra, de Dat. 10. Jan. usque haec verba (viz.)
Omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem & fidem praesentibus adhibere.
Ad Universitatis vestrae notitiam deduci volumus quòd Nos, de Mandato Domini nostri Regis, cum praedictis Ambaxiatoribus & Nunciis dicti Adversarii Angliae, nonnullos Tractatus habuimus, Consultationes, & Communicationes diversas, de & super Materiis, Nobis & eis, ut praedicitur commissis,
Et tandem,
Ad Honorem Dei ejusque Ecclesiae Sacrosanctae, & ad Evitandum Sanguinis humani effusionem, Mala etiam & Dampna irreparabilia, quae occasione Guerrarum evenerunt, & indies eveniunt, & verisimiliter inter Regna prae-
dicta evenient, si Remedium congruum non apponatur,
Ac ut eo liberiùs, maturiùs, & securiùs ad Pacem, inter Duo Regna à Christi Fidelibus diu desideratam, perveniti possit,
Videbatur Nobis & eis expediens fore, utile, atque necessarium quòd Treugae generales, seu Abstinentiae Guerrarum, inter partes antedictas, pro Regnis Franciae & Angliae, eorum Terris, Dominiis, Subditis, Alligatis, & Confoederatis, citra & ultra Mare, ubicunque constitutis, caperentur, jurentur, & finaliter concludentur,
Quibus durantibus Amor mutuus, & Amicitia, atque Conversatio grata inter partes antedictas, & eorum Subditos haberi, introduci, nutriri, & firmari possent, ac Marcantiae Communes, per Terram, & per Mare, liberiùs & securiùs vehi poterint & exerceri.
Hinc est quòd Nos,
Guillielmus Archiepiscopus, Karolus Dominus de Lebreto Connestabularius Franciae, & Gouterus,
Ambaxiatores, Nuncii, & Commissarii Franciae supradicti,
Post dicta Communicationes, Consultationes, matura & deliberata Consilia, in Vim Potestatis nobis attributae, Inivimus, Fecimus, Promisimus, & Concordavimus, pro dicto Domino nostro Rege, Regnis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis suis; videlicet,
Rege Romanorum,
Rege Castellae, & Legionis,
Rege Bobemiae,
Rege Scotiae,
Rege Navarriae.
Rege Aragoniae,
Duce Hollandiae Comite Hanoniae,
Duce Brabantiae,
Duce Guelriae,
Comite Marchiae de Scotiâ,
Domino de Man,
Domino Insularum de Scotiâ,
Et eorum Regnis, Terris, Dominiis, & subditis, per Mare, & per Terram, citra & ultra Mare,
Et, per Praesentes, Inimus, Facimus, Promittimus, & Concordamus unà cum
praefatis Ambaxiatoribus & Nunciis,
Qui etiam Nobiscum, pro praedicto Adversario Angliae, Terris, Dominiis, Subditis & alligatis suis; videlicet,
Rege Romanorum,
Rege Castellae & Legionis,
Rege Daciae, Suessiae, & Norwegiae,
Rege Portugaliae,
Ludovico Duce Bavariae, Comite Hanoniae, Hollandiae, & Zellandiae,
Duce & Communitate Januensium,
Donaldo Domino Insularum,
Et Johanne Stanle pro Dominio de Man,
Et eorum Regnis, Terris, Dominiis, & Subditis, per Terram & per Mare, ac citra & ultra Mare,
Inierunt, Fecerunt, Promiserunt, & Concordârunt bonas, Firmas Indubias, & Inviolabiles Treugas generales, tam per Terram, quàm per Mare, pro uno Anno, Incipiente ab Ortu Solis diei Purificationis beatissimae gloriosae Virginis, proximò futurae, usque ad Occasum Solis diei ejusdem Anno revoluto, qui erit anno Domini Millesimo Quadringentesimo Quartodecimo.
Quae quidem Treugae, sic per Nos captae, mittentur, infra Tres Menses proximos post Datam Praesentium, ad Alligatos unius & alterius partis,
Qui, infra eosdem Tres Menses, Acceptabunt, Jurabunt, & Confirmabunt, Acceptari, Jurari, & confirmari facient per omnes Dominos, Officiarios, & Subjectos Patriarum suarum, de quibus ipsi Alligati per Partem adversam requisiti fuerint, de tenendo, custodiendo, & faciendo teneri & custodiri has praesentes Treugas, sic de unanimi & mutuo Consensu, ut praedicitur, captas, secundum eorum Formam & Tenorem, absque fraude & malo ingenio,
Et, si ipsi Alligati hoc facere, Recusant, tunc Ille, vel Illi, qui non voluerit, vel non voluerint, erit, & erunt exclusi de omnibus Beneficiis praesentium Treugarum,
Et, quantum ad illos, unius Partis & alterius, qui has praesentes Treugas acceptare, Jurare, & Affirmare voluerint, Ipsae Treugae suum teneant & habeant
Robur & Effectum absque fraude & malo Ingenio.
Item, quòd durantibus eisdem Treugis, cessare faciet Dominus noster Rex Franciae per Se, & Subditos suos, & etiam cessare facient dicti Alligati sui, qui praesentes Treugas acceptare voluerint, per Se, & Subditos suos, omnes Prisas Personarum, Bonorum, Villarum firmatarum, Fortalitiorum, & aliorum Locorum, omnes Pillerias, Roberias, Incendia, Demolitiones Domorum & Murorum, Prostrationes Arborum portantium Fructus, & aliarum quarumcunque, & omnia alia Facta Guerrae, per omnia Regna, Terras, & Dominia dicti Adversarii, & Subditorum suorum, ac etiam Alligatorum suorum, in praesentibus Treugis nominatorum, qui praesentes Treugas acceptaverint, tam in Mare, quàm in Terrâ, Cessantibus omnibus fraudibus & malo Ingenio.
Et poterunt, durantibus praesentibus Treugis, omnes Vasalli & Subditi dicti Adversarii, & Alligatorum suorum praedictorum, qui has praesentes Treugas Ratificaverint, Juraverint, & Promiserint, Ire, Venire, & Mercandisare per omnia Regna, Terras, & Dominia dicti Domini nostri Regis, citra & ultra Mare, de Mercandiziis licitis, & non Prohibitis; cujusmodi sunt Armaturae, Artelariae, & alia Machinae & Praeparamenta Guerrarum, & Res Invasibiles:
Et etiam poterunt facere omnia alia Opera & Negotia securè in Regnis, Terris, Patriis, & Dominiis dicti Domini nostri Regis, & Alligatorum suorum superiùs nominatorum, qui dictas Treugas Acceptare & Jurare voluerint, sicut supradictum est (Inermes tamen, exceptis de Gladio & Cultello) absque Impedimento, Arrestatione, vel Molestatione per viam Marquae, Reprisaliae, vel Intercursûs; solvendo semper Deveria talia, sicut Alligati & Confoederati dicti Domini nostri Regis pro tempore solvere tenebuntur, in Locis & Patriis ubi Ipsi fuerint:
Proviso tamen quòd non poterint ipsi intrare Castra, Civitates, Villas firmatas, aut alia Fortalitia absque Licentiâ Dominorum, Capitaneorum, seu Custodum eorumdem, aut aliorum habentium ad hoc Potestatem; &, si eveniat quod aliquis ibi intraverit per Licentiam alicujus, qui de dando Licentiam hujusmodi Potestatem non habuerit, Ipse, qui taliter intraverit, plenariè liberabitur, & inde Recedere poterit liberè, absque eo quod aliquis ab ipso quicquam, eâ occasione, exigere po-
terit; & Ipse, qui eidem hujusmodi Licentiam dederit, & ad hoc Potestatem non habuerit, ipsum Indampnem conservare tenebitur, &, cum hoc, secundum exigentiam Casûs, debitè punietur; &, si non habuerit unde Dampna praedicta resarcire poterit, graviùs propter hoc in Corpore punietur:
Et etiam poterunt Gentes Fortalitiorum, dicti Adversarii, & Alligatorum suorum, Comparare Victualia ab aliâ parte, quotiens & quando ipsis opus erit.
Item, Quòd, durantibus praesentibus Treugis, nulla Castrum, Villa firmata, vel Fortalitium, poterunt Capi, Subtrahi, vel Recipi, ab unâ parte super aliam, per vim Armorum, Inscalationem, Donationem, Permutationem, Impignorationem, Venditionem, vel per quemcunque alium Modum, Contractum, Titulum, vel Colorem: Et, si aliquid sit factum vel attemptatum in contrarium, per unam vel aliam Partem, vel per Aligatos eorumdem, illud erit Reparatum, ad primum & debitum Statum, absque contradictione seu difficultate quibuscunque:
Et, si aliqui, de unâ Parte vel de aliâ, capiant Fortalitium super aliam Partem, Ipse, super quem dictum Fortalitium captum fuerit, Ipsum Recuperare poterit per viam Facti, vel aliter, quocunque modo meliùs poterit:
Et etiam poterit punire Malefactores, secundum quod pertinet, ad exigentiam Casûs:
Et tenebuntur Conservatores Partis ipsius, qui ipsum Castrum ceperit, Succurrere & adjuvare Ipsum, super quem dictum Fortalitium Captum fuerit, quàm citiùs & quàm diligenter hoc facere poterit, ad Expensas Partis offendentis:
Vel, si magis placuerit ipsi, super quem dictum Fortalitium Captum fuerit, Ipse requirere poterit & summare Conservatores alterius Partis, quòd ipsi faciant Reddi & Restitui dictum suum Fortalitium, & Puniant Malefactores qui hoc ceperint; Quam quidem Provisionem Ipsi Conservatores mutuò perficere tenebuntur & complere secundum suum Posse:
Et, si contingat quòd Ipse, vel Ipsi, qui Ceperint & Occupaverint dictum Fortalitium, obedire noluerint ad id quod dictum est, Conservatores, unius & alterius Partis tenebuntur adjuvare, una Pars aliam, & Reducere Malefactores ad Obedientiam, & ipsos Punire
secundum exigentiam Casûs; Et, quùm dictum Castrum seu Fortalitium Recuperatum fuerit, per modum, ut praedicitur, Ipsum Restituetur & Reddetur ipsi, super quem Ipsum Captum fuerit,
Item, Quòd, durantibus hiis praesentibus Treugis, nullum Fortalitium erit AEdificatum, nec factum de Novo, per unam vel aliam Partem, nec per suos Subditos, vel Alligatos supradictos, qui praesentes Treugas acceptaverint, infra Septem Leucas prope aliquod Castrum, Villam firmatam, vel aliud Fortalitium Partis Adversae, absque hoc quod Licentiam habuerit ab aliâ Parte; &, si eveniat quòd aliquis contrarium faciat, ipsum Attemptatum statim & integraliter Reparabitur:
Et est intelligendum de septem Leucis prope Fortalitia, in partibus in quibus computatur per Leucas; & in partibus, in quibus computatur per Milliaria, ad Viginti Milliaria prope; Quae quidem Viginti Milliaria aequipollent dictis septem Leucis.
Item, non patietur dictus Dominus noster Rex, nec aliquis Confoederatorum suorum, qui praedictas Treugas acceptaverint, in quantum ad ipsos, vel aliquem ipsorum, aut Subditos suos pertinuerit, aliqua Personas aut Bona, per Mare, vel per Terram, occasione Guerrae, vel aliter, durantibus praesentibus Treugis, Capi, Arrestari, Impetiri, vel Molestari, aut aliquas Possessiones Usurpari in Partibus & Terris dicti Adversariae Angliae, nec Alligatorum suorum praedictorum, qui Treugas praedictas acceptaverint, aut Subditorum suorum, contra Tenorem praesentium Treugarum,
Et si aliqua Personae, Bona, Terrae, vel Loca capiantur, ocupentur, seu usurpentur, durantibus Treugis praesentibus, & contra eas, dictus Dominus noster Rex, & Alligati sui quilibet, in quantum ipsum concernat, in Terris & Dominiis suis, Personas, Bona, & Loca hujusmodi capta, tam per Mare, quàm per Terram, Reddent & Restitui facient, absque dilatione, contradictione, vel difficultate aliquâ, quàm citiùs per partem adversam inde fuerint requisiti.
Item, Promissum est & Concordatum quòd, si aliqui, unius Partium praedictarum, vel Alligatorum suorum, deliquerint in Territorio alterius partis, vel Alligatorum suorum, & non fuerint Capti per Gentes Territorii ubi ipsi Delictum commiserint, & se retraxerint sub Dominio ipsius cujus Partem
tenuerint, Conservatores ipsarum Partium, super hoc Requisiti, tenebuntur Libere Personas, si quae Captae fuerint, & Reparare Attemptata & Dampna, de Bonis Malefactorum, ad quantum se extendere poterint; &, ubi Bona dictorum Malefactorum Reperiri non poterint, de Puniendo Personas, secundum exigentiam Casûs:
Et, si Malefactores obedire noluerint, & opus fuerit, Conservatores alterius Partis, si ad hoc Requisiti fuerint, Adjuvare tenentur, Expensis Domini sui, Conservatores ipsius Partis, cujus fuerint Malefactores, ad ipsos Mittendum ad Obedientiam, & Puniendum secundum eorum Demerita.
Item, per nullum Malefactum, Attemptatum, vel Interprisam, per Mare, vel per Terram, si aliqua eveniat in aliqua parte Regnorum, Terrarum, Dominiorum, & Partium dicti Domini nostri Regis, Subditorum suorum, vel Alligatorum, vel Adversarii sui, Subditorum, seu Alligatorum, qui has praesentes Treugas acceptare voluerint, ut praemittitur, (quod Deus avertat) contra superiùs Expressata, vel aliquod eorum, praesentes Treugae non debent, aut poterunt esse tentae, seu reputatae, in eâ parte, nec alibi, pro Fractis, sed erunt in suo Vigore & Robore permanentes; nec Guerrae pro eo fieri debent ab unâ Parte, vel ex aliâ, nec Prisae Personarum, Obsidiones villarum firmatarum, Castrorum, aut Fortalitiorum, nec Homicidia, nec Murdria commissa, nec Personae ad Redemptiones positae, nec Merchandisae impeditae, aut aliud Gravamen quodcunque factum; sed erunt Reparata & Reposita ad primum & debitum Statum Maleficia, Attemptata, & Interprisae, facta per ipsos de parte Domini nostri Regis, & Confoederatorum suorum, tam per Mare, quàm per Terram, in quantum singulos eorum concernit, per Conservatores & Commissarios, quos dictus Dominus noster Rex & Alligati sui duxerint ordinandos, in qualibet Partium suarum, super dictis Treugis; & dicti Malefactores, secundum quod Casus exigerit, debitè Punientur.
Item, si aliquod Dubium, Ambiguitas, vel Obscuritas, in praesentibus Treugis, vel aliquo Puncto eorumdem, contigerit, de quo vel de quibus Conservatores praesentium Treugarum utriusque Partis concordare non possint, dictus Dominus noster Rex & Adversarius suus Angliae committent talibus
Personis, quibus bonum sibi videbitur, ad declarandum Dubium, Ambiguitatem, & Obscuritatem praedictas.
Et non est Intentionis nec voluntatis nostrae quòd praesentes Treugae generales, modò captae, debeant in aliquo praejudicare Patitiis currentibus die Datae dictarum Treugarum: Nec etiam est Intentionis vel Voluntatis nostrae quin illi, de Ducatu Aquitaniae, & de Regno Franciae, qui pro facto Guerrarum Recesserunt & Abierunt à Castellaniis, & voluerint, de eorum propria voluntate, durantibus eisdem Treugis, Redire ad Loca à quibus Recesserunt pro Facto Guerrarum, ut dictum est, teneantur solvere Locis, à quibus Recesserunt, & in quibus Revertentur, talia Deveria & Obventiones, qualia solverunt ante eorum Recessum, occasione Terrarum quas excoluerint aut voluerint excolere:
Et in Casu quo aliqui illorum, qui pro facto Guerrarum Recesserunt, (ut dictum est) Reverti noluerint, Tunc illi, qui voluerint excolere praedictas Terras, teneantur illa solvere, absque eo quod per aliquem eis fiat Impedimentum vel Disturbium occasione praesentis Treugae:
Et non est Intentionis nostrae Commissariorum supranominatorum, pro unâ parte, vel pro aliâ, quòd, per praesentes Treugas, per Nos captas, aliquod praejudicium fiat, vel generari possit aliquibus Treugis, inter Partes & Regna praedicta aliàs captis, generalibus, Particularibus, Personalibus, vel Realibus, quovismodo.
Et quia inter Nos, Commissarios unius Partis & alterius, aliqualis Differentia fuerat sive Contentio,
Volentibus Commissariis, pro parte Angliae, praesentes Treugas sub Linguâ communi (Latinâ videlicet) concipi & conseribi,
Nobis autem, Ambaxiatoribus sive Commissariis partis Franciae, volentibus ipsas Treugas in Linguam Gallieam Redigi & Conscribi, more Majorum nostrorum,
Tandem, Communicato Consilio, mutuoque Consensu, ne (quod absit) occasione Differentiae Linguarum tantum Bonum impediri possit, inter Nos, Commissarios antedictos, Concordatum extitit & Conclusum,
Quòd ad satisfaciendum Voluntati utriusque Partis, & absque unius vel alterius Partium praedictarum, in futurum, Praejudicio, praesentes Treugae in utraque Lingua conciperentur & scriberentur, &, servatâ ipsarum in omnibus Substantiâ, in Mundum redigerentur, nostrorumque Commissariorum Sigillis signarentur, sicut & prout in praesenti Conceptae, Scriptae, Redactae, & Consignatae existunt.
Et sunt, & erunt, Conservatores dictarum Treugarum,
Primò, per totum Mare, & in Circuitu, & Ambitu Regni Franciae, Admiraldus & Visadmiraldus, qui sunt, & pro tempore ipsarum Treugarum fuerint, & quilibet eorum:
In partibus Flandriae, Dominus de Guistelle & Magnus Ballivus Flandriae, vel ejus Locumtenens, & eorum quilibet:
In partibus Picardiae Capitaneus Generalis ipsius Patriae qui est vel erit, & ejus Locumtenens, & eorum quilibet:
In totâ Normaniâ, Comes Haricuriae, & Vicecomes Meleduni Conservatores generales, & eorum quilibet,
Et, in dictis partibus Normaniae, ultra flumen Secanae, Dominus de Graville, & Dominus de Hambuye, & eorum quilibet, particulares Conservatores:
In Patriâ Caceti, Dominus d'Estouteville, & Dominus de Boissay, & eorum quilibet, Conservatores particulares:
In Ducatu Britaniae, Dominus de Rieux Marescallus Franciae, & Dominus Stephanos Gyon, & eorum quilibet:
In partibus Andegaven. Cenoman. & Turron. Dominus Johannes de Craon, Dominus de Montbason, & Dominus de Bueil, & eorum quilibet:
In partibus Pictaven. Vicecomes de Thouars, & Senescallus ibidem qui est, vel erit, & eorum quilibet:
In partibus Bituricen. Dominus Petrus de Grassay, & Senescallus ibidem qui est, vel erit, & eorum quilibet:
In partibus Petragoricen. Xancton. & Angolmen. Dominus de Pons generalis Conservator, & Senescalli in dictis partibus, quilibet in suâ Senescalciâ, qui sunt, vel erunt pro tempore, vel eorum Locatenentes erunt Conservatores particulares:
In partibus Lemovicen. Senescallus qui est, vel erit pro tempore, vel ejus Locumtenens:
In partibus Alverniae, Dominus Beraldus Daulphini de Sancto Vlpizio, & Ponchot Dominus de Lengat, Conservatores ibidem:
In partibus Borboniae, Dominus de Beavoir, & Baillivus Borbonii qui est, vel erit, & eorum quilibet:
In partibus Agenen. Vasconiae, Burdegalen. Baion. & in toto Ducatu Aquitaniae, & Linguâ Occitanâ, Comes Armeniaci, generalis Conservator, & Senescalli dictarum Senescalciarum erunt Conservatores particulares, quilibet in suâ Senescalcia,
Et quilibet dictorum Conservatorum supranominatorum habebunt plenum Posse, in Partibus in quibus quilibet eorum est ordinatus, soli & in solidum, ad Reparandum & Emendandum omnia Dampna, Attempta, & Excessus, facta vel perpetrata contra Tenorem dictarum Treugarum, & ad Puniendum omnes Malefactores secundum Casuum exigentiam.
In quorum omnium Testimonium praesentes Literas nostrorum Sigillorum munimine fecimus Roborari.
Datum Londoniis xxiv. die Januarii, Anno Domini Millesimo Quadringentesimo Decimo tertio.
Collatio fit cum Literis Originalibus superiùs insertis. |
Earundem Treugarum Forma Gallico Sermo ne conscripta.
Nous,
Guillaume, par la Permission Divine, Arcevesque de Bourges, Charles Seigneur de le Bret Connestable de France, & Goutier Col, Conseillers & Secretaire du Roy nôtre Seigneur,
Ses Ambaxadeurs & Commissaries, especiaulx Commis & Deputez depar lui, a Traictier, Communiquer, & finablement Conclurre,
Avec, Reverend Pere en Dieu, Thomas, par la Permission Divine, Evesque de Duresme, Richard Conte de Warvich, & Maistre Henry Ware Licencie en l'une & en l'autre Droit & Chanoine de l'Eglise de Landaven,
De & sur les Choses, qui puent Regarder le Bien Publique, & par especial la Paix & Concorde de l'une & de l'autre Royaume, de France & d'Angleterre, & des Subgiez & Habitans d'iceulx,
Commis & Deputez especialment depar l'Adversaire d'Angleterre,
Des quelles Commissions les Teneurs s'ensuient,
Charles, par la Grace de Dieu, Roy de France, a tous ceulx, qui ces presentes Lettres verront, Salut.
Savoir faisons que &c. ad verbum, prout supra, de Dat. xi. Nov. usque haec verba (viz.)
Henricus, Dei gratiâ, Rex Angliae & Franciae, & Dominus Hiberniae, Omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem in Domino sempiternam.
Cùm nuper Adversarius noster Franciae, &c. ad verbum, prout supra, de Dat. 10. Jan. usque haec verba (viz.)
Atous ceulx, quices Presentes Lettres verront, Salut & plainere Foy adjouster a ces Presentes.
Savoir vous faisons que, par le Commandement de nôtre Tresredoubte Seigneur le Roy de France, nous, avec les dessusdiz Ambaxateurs & Messaiges de l'Adversaire d'Angleterre, avons euz pluseurs Traictiez, Consultations, & diverses Communications, de & sur les Matieres, a Nous & a Eulx Commises, come dit est,
Et en Conclusion,
Pour Honneur & Reverence de Dieu & de nôtre Mere Sainte Eglise, & pour Eschuer l'effusion du Sang Humain, & les Maulx & Dommaiges irreparables, qui pour Occasion des Guerres sont advenues, & adviennent chascun Jour, & son en Voie d'avenir es diz Royaumes, se Convenient Remede n'y est mis,
Et aussy a Fin que plus liberalment, plus meurement, & plus seurement on puisse venir ala Paix, desiree pour tous bons Christiens, entre les diz deux Royaumes,
Nous a semble & a eulx aussy Tresexpedient, Prouffitable Chose, & necessaire que Treues Generales, ou Abstinence de Guerre, entre les Parties dessus dictes, pour les diz Royaumes de France & d'Angleterre, & leurs Terres, Seignories, & Subgiez, & aussy pour leurs Alliez & Confederez, deca & dela la Mer, en quelconque Lieu qu'ilz soient Prises, Enconvenancees, & finablement Fermees & Conclues,
Durans les quelles Treues, Amour mutuelle, & vraie Amitie, & gratieuse Conversation puissent estre introduittes, Nourries, & Fermees entre les Parties dessus dictes, & leurs Subges; & Marchandises Comunes, par Mer & par Terre, puissent estre seurement Portees & Exercees.
Pource est II que Nous,
Guilleaum, par la Permission Divine, Arcevesque de Bourges, Charles Seigneur de le Bret Connestable de France, & Goutier Col, Conseilliers,
Ambaxadeurs, Messaiges, & Commissaires dessus Nommez,
Apres les dictes Communications, Consultations & les Consaulx meurs & deliberez, sur les Matieres dessus dictes, par Vertu du Povoir a Nous attribue dessus Transcript, Avons Enconvenancie, Fait, Promis & Accorde, pour le Roy nôtre dit Seigneur, ses Royaume, Terres, Seigneuries, Subgiez, & Alliez; C'est-assavoir,
Le Roy des Rommains,
Le Roy de Castelle & de Leon,
Le Roy de Bahangne,
Le Roy d'Escoce,
Le Roy de Navarre,
Le Roy d'Arragon,
Le Duc de Guillaume de Beaviere, Conte de Hainaust, Hollande & Zellande,
Le Duc de Breban,
Le Duc de Guelre,
Le Conte de la Marche d'Escoce,
Le Seigneur de Man,
Le Seigneur des Ysles d'Escoce,
Leurs Royaumes, Terres, & Seigneuries, & Subgez, par Mer, & par Terre, deca & dela la Mer,
Et, par ces Presentes, Enconvenancons, faisons, promettons, & accordons, avec les dessus Nommez Ambaxadeurs & Messaiges,
Les quieulx semblablement ont Enconvenances, Faictes, Promises, & Accordees, Fermees, & Estables Treues Generales, tant par Mer, comme par Terre, pour le dit Adversaire d'Angleterre, ses Terres, Seigneuries, & Subgez, & pour ses Alliez; c'est assavoir,
Le Roy des Rommains,
Le Roy de Castelle & de Leon,
Le Roy de Dace, Suesse, & Norvegue,
Le Roy de Portugal,
Loys Duc de Baviere,
Conte Palatin du Rin,
Le Duc de Bretaigne,
Le Duc Guillem de Baviere, Conte de Hainau, Hollande, & Zellande,
Le Duc & Communate de Jennes,
Donaldo Seigneur des Isles,
Et Jehan Stanley pour la Seignorie de Man,
Leurs Royaumes, Terres, & Seignories, & Subgez, deca & dela la Mer,
Pour ung An commencant au soleil levant le Jour de la Purification nôtre Dame prouchein venant, & finissant le Jour de la dicte Purification l'An Revolu soleil Couchant, qui sera l'An Mil. iv C. & xiv.
Les quelles Treues, ainsy par Nous Prises, serront envoiees, dedens Trois Mois, prouchains apres la Date de ces Presentes, aux Alliez de l'une & de l'autre Partie,
Les quieulx Alliez, dedens les diz Trois Mois, Accepteront, Jureront, & Confermeront, & feront Accepter, Jurer, & Confermer par tous les Seigneurs, Officiers, & Subgez de leurs Pais, des quieulx Iceulx Alliez seront Requis par la Partie Adverse, de tenir & garder, & faire tenir & garder, ces presentes Treues, ainsy par Nous Prises d'un Commun Assentement, selon leur Forme & Teneur, sans fraude & mal Engin,
Et, seyceulx Alliez Reffusezace faire, Cellui, ou Ceux, quice faire ne vouldroit, ou ne vouldront, sera, & seront Exclus de tons Benefices de ces presentes Treues,
Et, quant a Ceulz, de l'une & de l'autre Partie, quices presentes Treues vouldront Accepter, Jurer, & Confermer, Icelles Treues auront & tenront leur Force & Eflect sans Fraude & mal Engin.
Item, que duransces presentes Treuees, nôtre dit Seigneur le Roy de France fera cesser par Lui, & par ses Subgiez, & aussy feront cesser ses diz Alliez, qui ces presentes Treues vouldront accepter, par Eulx, & par leurs Subgiez, toutes Prinses de Personnes, de Biens, de Villes fermees, de Forteresses, & d'autres Lieux, toutes Pilleries, Roberies, Arceures, Demolitions de Maisons, & de Murs, Abatemens d'Arbres portans Fruit, & autres quelxconques, & tout autre Fait de Guerre, par tous les Royaumes, Terres, & Seigneuries du dit Adversaire & de ses Subgiez, & aussy de ses Alliez, Nommez en ces presentes Treues, qui Icelles aront acceptees, tant en Mer, comme en Terre, Cessans en toutes choses Fraude & mal Engin.
Et pourront, durans ces presentes Treues, tonz les Vassaulx & Subgez du dit Adversaire & de ses Alliez dessusdits, qui ces presentes Treues auront Ratiffiees, Jurees, & Promises, Aler, venir, & Marchander par touz les Royaumes, Terres, & Seigneuries du Roy nôtre dit Seigneur, deca & dela la Mer, de Marchandises licites, & non Deffendues; comme sont Armeures, Artilleries, & autres Machines & Abillemens de Guerre, & Choses Invasibles:
Et aussy pourrant fere seurement toutes autres Oeuvres & Besonguees Royaumes, Terres, Pais, & Seignories de nôtre dit Seigneur le Roy, & de ses Alliez dessus Nommez, qui les dictes Treues vouldront accepter & jurer, comme dessus est dit (desarmez toutesvoies, Exepte d'Espee, & de Coutel) sans aucun Empeschement, Arrest, ou Molestation par voie de Marque, Reprisaille, ou Entrecours; en paiant tousjours les Devoirs, telz comme les Confederez & Alliez du Roy nôtre dit Seigneur seront teuuz de paier, es Lieux & Pais ou ilz sont.
Pourventoutes voies que Ilzne pourront entrer en Chastel de Garde, Villes Fermees, ou autres Forteresses, sans Licence des Seigneurs, Capitaines, ou Gardes d'ceulx, ou d'autres ayans Povoir a ce; Et s'il advenoit que aucun y entrast par Licence d'aucun, qui n'eust pas puissance d'en donner Licence, Celui, qui ainsy y seroit entre, seroit mis a plaine Delivrance, & s'en pourroit aler franchement sans ce que aucun, pour Occasion de ce, Lui pust aucune Chose demander; Et celui, qui lui auroit donne lad. Licence, & n'avoit pas le Povoir de lui donner, seroit tenu de le Desdommaiger, & avec ce seroit Puny Deuement selon l'Exigence du Cas: Et, s'il n'avoit de quoy Paier & Rendre les Dommaiges dessusdiz, il seroit pour ce puny en Corps plus Griefment.
Et, avec ce, pourront les Gens des Forteresses du dit Adversaire, & de ses Alliez, Acheter vivres de l'autre Partie, toutes foiz que mestier leur sera.
Item, que, durans ces presentes Treues, nul Chastel, Ville Fermee, ou Forteresse ne pourront estre Prises, Soubztraictes, ne Receves, de l'une Partie sur l'autre, par Force d'Armes, Eschalement, Donation, Permutation, Engaigement, Vendition, ne par quelconque autre Maniere, Contrault, Tiltre, ou Couleur: Et, s'aucune chose estoit Faicte ou Attemptee au contraire, par l'une ou par l'autre Partie, ou par les Alliez d'icelle, il sera Repare & Ramene au Premie, & Deu Estat, sans Contradiction ou Difficulte quelxconques:
Et s'aucun, de l'une ou de l'autre Partie, Prenoit Forteresse sur l'autre Partie, Cellui, sur qui la dicte Forteresse aura este prise, la pourra Recouvrer par voie de Fait, ou autrement, en quelconque Maniere que mieulx pourra:
Et aussy pourra Punir les Malfaitteurs, ainsy qu'il appartendra, selon l'Exigence du Cas:
Et seront tenuz les Conservateurs de la Partie d'icellui, qui la dicte Forteresse aura prinse, de Secourir & aider cellui sur qui elle aura este prinse, le plus tost & le plus diligenment que faire se pourra, aux Despens de la Partie qui aura offendu:
Ou, s'il plaist mieux a cellui, sur qui la dicte forteresse aura este prise, Il pourra Requerir & sommer les Conservateurs de l'autre Partie, qu'ilz Lui facent Rendre & Restituer sa dicte Forteresse, & qu'ilz punissent les Malfaicteurs qui l'ont prise; la quelle Provision Iceulx Conservateurs seront tenuz de perfaire & acomplir selon leur Povoir:
Et s'il advenoit que Cellui ou Ceulx, qui la dicte Forteresse ont prise & occupee, ne voulsissent obeir a ce que dit est, les Conservateurs, de l'une & de l'autre Partie seront tenuz de aidier, l'une Partie l'autre, & Reduire les Malfaicteurs a Obeissance, & iceulx punir selon l'Exigence du Cas; Et, quant le dit Chastel ou Forteresse sera Recouvre, par la Maniere, que dit est, ycellui Chastel sera Rendu & Restitue a cellui, sur qui il aura este pris.
Item, durans ces presentes Treues, nulle Forteresse ne sera faicte, ne ediffiee de Nouvel, par l'une Partie ou par l'autre, ne par les alliez dessus Nommez, qui ces Presentes Treues auront, Acceptees, plus pres de Sept Lieues d'aucun Chastel, Ville Fermee, ou forteresse, de la Partie Adverse, sans avoir eu Premierement Licence de l'autre Partie; Et, s'il avenoit que aucun feist le Contraire, ce attemptat seroit tantost Repare entierement:
Et est a entendre a Sept Lieues pres de Forteresse, es Paiis es quieulx ou Compte par Lieues; & es Pays, ou l'en Compte par Milles, a Vint Mille pres; Les quieulx Vint Mille Equipolent a Sept Lieues.
Item, le Roy nôtre Seigneur ne souffrera point, ne aussy ne souffreront aucuns de ses Alliez, qui ces presentes Treues auront Acceptees, en tant comme a eulz, ou a aucun d'eulx, ou de leurs subgiez puet appartenir, que aucunes Personnes, ou Biens, par Mer, ou par Terre, puissent estre pris, arrestez, ou empeschiez, pour Occasion de la Guerre, ou autrement, durans ces presentes Treues, ne Possessions quelxconques estre Usurpees es Terres & Pais du dit Adversaire d'Angleterre, ne de ses Alliez dessus diz, qui ces presentes Treues ouront Acceptees, ne de leurs Subgez, contra la Teneur d'icelles,
Et,s'aucune Personne, Biens, Terres, ou Lieux estoient prises ou occupees, durans ces presentes Treues, & contre la Teneur d'icelles, nostre dit Sire le Roy, & ses Alliez, en tant qu'il Regarde un Chascun d'eulx, ou leurs Terres & Seignories, les Personnes, Biens, & Lieux, ainsi pris, tant en Terre, come en Mer, feront Rendre & Restituer, sans Delay, Contradiction, ou Difficulte quelconques, le plus tost que faire se pourra, si tost qu'ilz en auront este Requis par la Partie Adverse.
Item, est promis & Accorde que, se aucun de L'une ou de L'autre Partie, ou de Leurs Alliez, commettent aucun Delit ou Territoire de L'autre, ou des Alliez d'icelle Partie, & Ilz n'aient este pris par les Gens du Territoire ou Ilz ont Commiz le dit Delit, & Ilz se Retraihoient soubz la Seignorie de cellui de qui Ilz tiennent la Partie, Les Conservateurs de l'une & de l'autre Partie, sur ce Requis, seront tenuz de delivrer les Personnes, s'aucunes en estoient prises, & Reparer les Attemptaz & les Dommaiges des Biens des Malfaicteurs, en tant come Ilz se pourront extendere; &, ou Cas que les diz Biens ne pourroient estre trouvez, Ilz seront tenez de Punir les Personnes, selonc l'Exigence du Cas:
Et, se les Malfaicteurs ne vouloient obeir, & il estoit besoing, les Conservateurs de l'autre Partie, si'lz en sont Requis, seront tenuz de aider, aux Despens de leur Seigneur, les Conservateurs de l'autre Partie, de qui les Malfaicteurs seront, a les contraindre a Ramener a Obeissance yceulx Malfaicteurs, & a les punir selon l'Exigence du Cas.
Item, que par nul Meffait, Attemptat, ou Enterprise, fait par Mer, ou par Terre, s'aucuns en advenoient, en aucuns Parties des Royaumes, Terres, Seignories, & Pais du Roy nôtre dit Seigneur, de ses subgez, ou de ses Alliez, ou de son Adversaire, ou de ses subgiez, ou de ses Alliez, qui ces presentes Treues auront Acceptees, comme dit est (que Dieu ne vueille) contre les Choses dessus dictes, ou aucunes d'icelles, ces presentes Treues ne puent, ne ne pourront, estre tenues ou Reputees, en ceste Partie, ne en autre, pour Rompues, mais demourront en leur Force & Vigour, ne pour ce Guerre ne se deura faira par l'une ou par l'autre Partie, ne prise des Personnes, ne Villes Fermees, Chastaux, ou autres Forteresses estre Assiegiees, ne Homicide ne Murdre estre Commis, ne Personnes mises a Raencon, ne Marchandise Empeschiee, ou quelque autre Grief estre fait; Mais seront reparees & Remises au premier & deu Estat touz Malefices, Attemptaz, ou Entreprises, faictes par ceulx de la Partie du Roy nôtre dit Seigneur, & de ses Alliez, tant par Terre, Comme par Mer, en tant qu'il puet Regarder ung Chascun d'eulx, par les Conservateurs & Commissaires, telz comme le Roy nôtre dit Seigneur & ses Alliez vouldront ordonner, en chascun de ses Paiis, sur les dictes Treues; & les Malfaicteurs seront Puniz, selon l'Exigence des Cas.
Item, se aucune Doubte, Ambiguite, ou Obscurte advenoit, en ces Presentes Treues, ou en aucun point d'icelles, de la quelle Ambiguite Doubte, ou Obscurte les Conservateurs de ces presentes Treues, de l'une & de l'autre Partie, ne puissent estre d'Accord, le Roy nôtre dit Seigneur & son Adversaire d'Angleterre commet tront telz Personnes, comme bon leur semblcra, a declarer les Doubte, Ambiguite, ou Obscurte dessusdiz.
Et n'est pas nôtre Ent
satisfaire a la Volente de l'une & de l'autre Partie, & sens ce qu'il peust tourner, ou temps advenir, a aucun Prejudice de l'une ou de l'autre des Parties dessusdites, que ces presentes Treues soient faictes & Escriptes en l'une & en l'autre Langaige (Cestassavoir) en Latin & en Francoys, & Redigees au Net en celle Maniere, Tousjours gardee en toutes Choses la Substance d'icelles, & seelles de noz Seaulx, comme il appert par la Teneur de ces presentes.
Et sont, & seront, Conservateurs de ces dictes Treues,
Premierement, en & par toute la Mer & en toutes les Costieres du Royaume de France l'Admiral & Visadmiral qui sont & qui pour le temps serront & Chasun deulx:
Ou Pais de Flandres le Sire de Guistelle & le Souverain Bailli en Flandres, ou son Lieuten. & Chascun deulx:
Ou Pais de Picardie le Cappitaine General du dit Pais qui est ou sera ou son Lieuten. & Chascun deulx:
En toute Normandie le Conte de Harecourt & le Viconte de Melun Generaulx Conservateurs & Chascun deulx;
Et ou dit Pais de Normandie oultre Same le Sire de Graville & le Sire de Hambuye & Chascune deulx Particuliers Conservateurs:
Ou Pais de Caux le Sire d'Estouteville & le Sire de Boissay particuliers Conservateurs & Chascun deulx:
En la Duchie de Bretaigne le Sire de Rieux Mareschal de France & Messire Estien Coyon & Chascun d'eulx:
Ou Pais d'Anjou du Maine & de Touraine Messire Jehan de Craon Seigneur de Montbason & le Seigneur de Bueilh & Chascun d'eulx:
Ou Pais de Poitou le Viconte de Thouars & Seneschal de Poitou, qui est on sera, & Chascun d'eulx:
En Berry Messire Pierre de Crassay, Seneschal de Berry qui est, ou sera &, Chascun d'eulx:
En Perregourt, Xantonge, & Angolmoys le Sire de Pons General Conservateur, & les Seneschaulx desditz Pais, ou Leurs Lieuxtenants qui sont ou qui pour le Temps seront, particuliers Conservateurs Seneschal en sa Seneschaucie:
Ou Pais de Limosin le Seneschal du dit Pais qui est, ou. qui pour le Temps sera:
Et ou Pais d' Auvergne Messire Berault Daulphin Seigneur de Saint Upize, & Ponchot Seigneur de Langat, Conservateurs illec:
En Bourbonnois le Sire de Beauvoir & le Bailli de Bourbonn qui est & sera, & chascun d'eulx:
En Agenois, Gascoigne, Bourdelois, Bayonnois, & en toute la Duchie de Guienne, & en toute la Languedoc, le Conte d'Armignac General Conservateur, & les Seneschaux des Seneschaucies des diz Pais Particuliers Conservateurs chascun en sa Seneschaucie;
Et Chascun des Conservateurs dessus nommez ont, & auront Povoir Chascun ou Pais ou il est Ordonne, seulz & pour le tout, pour fere Reparer & Amender toutz Trespas & Dommaiges qui serront faiz ou donnez encountre la Teneur de ces dictes Treues, & de Punir touz Malfaicteurs selon ce que les Cas le requerront.
En Tesmoign. de ce Nous avons fait mettre noz Seaux a ces Presentes Lettres.
Donne a Londres le xxiv. Jour de Janvier, l'An de Grace Mille CCCC. & Treize. |
Jan. 28. The K. orders the publication of the truce throughout England. Westm.
O. ix. 101. H. iv. p. ii. 66. |
Super Treugis memoratis, de Proclamatione facienda.
An. 1. H. 5. Claus 1. H. 5. m. 10. d.
Rex, Vicecomitibus Londoniae, Salutem.
Cùm inter Ambassiatores, Nuncios, & Commissarios Adversarii nostri Franciae, pro se, Regnis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis suis; videlicer,
Rege Romanorum,
Rege Castellae, & Legionis,
Rege Bohemiae,
Rege Scotiae,
Rege Navarrae,
Rege Aragoniae,
Duce Holandiae Comite Hanoniae,
Duce Brabantiae,
Duce Gelriae,
Comite Marchiae de Scotiâ,
Domino de Man,
Domino Insularum de Scotiâ,
Et eorum Regnis, Terris, Dominiis, & Subditis, per Mare & per Terram, citra & ultra Mare,
Et Ambassiatores & Nuncios nostros, pro Nobis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis nostris; videlicet,
Rege Romanorum,
Rege Castellae & Legionis,
Rege Daciae, Suessiae, & Norwegiae,
Rege Portugaliae,
Ludovico Duce Bavariae, Comite Palatino Reni,
Duce Britanniae,
Duce Guillielmo Bavariae, Comite Hanoniae, Hollandiae, & Zellandiae,
Duce & Communitate Januensium,
Donaldo Domino Insularum,
Et Johanne Stanle pro Dominio de Man,
Et eorum Regnis, Terris, Dominiis, & Subditis, per Terram & per Mare, citra & ultra Mare,
Bonae, firmae, indubiae, & inviolabiles Treugae generales, tam per Terram quàm per Mare, pro uno Anno, incipiente ab Ortu Solis diei Purificationis beatissimae gloriosae Virginis proximò futurae, usque ad Occasum Solis diei ejusdem Purificationis Anno revoluto,
qui erit Anno Domini Millesimo, Quadringentesimo, Quartodecimo, sub certâ formâ, in eisdem Treugis contentâ, initae, factae, promissae sint, & concordatae,
Et quia Treugas praedictas ad Notitiam omnium & singulorum, quorum interest, deduci volumus, vobis Praecipimus quòd statim, visis Praesentibus, Treugas illas, in singulis Locis Civitatis praedictae & Suburbiorum ejusdem, ubi magis expediens fuerit & necesse, publice proclamari, ac eas firmiter & inviolabiliter observari faciatis juxta Formam earumdem; & hoc nullatenus omittatis.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo octavo die Januarii.
Per ipsum Regem.
Consimilia Brevia diriguntur Vicecomitibus subscriptis, sub eâdem Datâ; videlicet,
Vicecom. Norff. & Suff.
Vicecom. Kanc.
Vicecom. Eborum.
Vicecom. Sussex.
Vicecom. Suthampt.
Vicecom. Devon.
Vicecom. Bristoll.
Vicecom. Cornub.
Vicecom. Lincoln.
Vicecom. Villae Novi Castri super Tynam.
Vicecom. Somers. & Dors.
Cancellar. Com. sui Palatini Lancast.
Johanni de Nevill Custodi Westmarchiae Regis versus Scotiam & ejus Locumtenenti ibidem. |
Jan. 28. Power for Henry lord le Scrop, Hugh Mortymer, and Henry Ware to treat for peace with France. Westm.
O. ix. 102. H. iv. p. ii. 66. |
De Ambassiatoribus missis in Regnum Franciae ad Tractandum de Pace.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 10.
Rex Omnibus, ad quos &c. Salutem.
Cùm nuper Adversarius noster Franciae certos Nuncios, Commissarios, & Ambassiatores suos solempnes in Regnum nostrum Angliae, & ad Praesentiam nostram, transmiserit, ad Tractandum, Comunicandum, & Interloquendum, unà Nobiscum seu Commissariis nostris, super hiis quae ad Pacem, inter Ipsum & Nos ineundam & firmandam, tendere possent,
Nosque,
Ad evitandum Sanguinis Christiani effusionem, aliaque Mala, Enormia & Importabilia, quae, inter Ipsum & Nos, ac Angliae & Franciae Regna, occasione Guerrarum evenerunt, & verisimiliter evenient in futurum,
Ad Audiendum ipsos Ambassiatores, sive Nuncios, & simul cum eis Tractandum, Comunicandum, & Interloquendum de & super omnibus & singulis, quae ad ipsam Pacem & Bonum Publicum utrorumque Regnorum tendere sen quomodolibet respicere possent, nostrum adhibuimus Consensum & Assensum,
Et ad hoc faciendum certos nostros Commissarios deputavimus, qui cum eisdem Ambassiatoribus, Nunciis, sive Commissariis, nonnulla Tactatus, Comunicationes, habuerint & Consilia,
Et tandem, per ipsos Ambassiatores Partes adversae ac Commissarios nostros praesatos, apertae fuerunt certae viae rationables & legitimae, Deo & Hominibus placentes, per quas ad Concordiam & Pacem, inter Nos habendam & firmandam, verisimiliter perveniri posset,
Verùm, quia dicti Ambassiatores, sive Nuncii, ad Procedendum super hiis, quae per Commissarios nostros praedictos ostensa & aperta fuerunt, nullam Potestatem habebant, ut dixerunt, ea propter dictus Tractatus adtunc remansit, sicut adhuc remanet, in Suspenso,
Nos igitur,
Qui omnes vias Pacis inquirere, & ipsas, quantum cum Deo & Justitia possumus & tenemur, prosequi intendimus cum effectu,
De fidelitate, circumspectione, & industria, dilectorum & fidelium nostrorum, Henrici Domini le Scrop Consanguinei nostri carissimi, Hugonis Mortymer Armigeri, & Henrici Ware in utroque Jure Licentiati, Consiliariorum nostrorum, confidentes,
Ipsos nostros Ambassiatores, Commissarios, atque Nuncios Ordinavimus, Deputavimus, &, Tenore Praesentium, Ordinamus & Deputamus,
Dantes & Concedentes eisdem Tribus, aut Duobus eorum, plenam Auctoritatem, Potestatem, & Mandatum generale & speciale in & ad Regnum Franciae se Transportandi, & ad Praesentiam dicti Adver sarii nostri Franciae se praesentandi, ac coram ipso, seu Commissariis suis, seu Deputatis, nostras Intentionem & Voluntatem, quoad ea
quae Bonum Pacis, & Rem publicam utrorumque Regnorum respicere possint, Exponendi & Declarandi,
Tractatumque, jam inceptum, Continuandi, sive alium quemcumque Incipiendi,
Ac, super ipsis viis, ad Pacem jam apertis sive ostensis, aut aliis, quae ab una parte vel ab altera aperiri sive ostendi poterunt, quibuscumque, una cum praefato Adversario nostro, seu Deputatis suis, Comunicandi, Tractandi, & Interloquendi,
Et ad omnia & singula, quae Comunicata sive Tractata fuerint, nobis Reportandi,
Ac etiam, si eis expedire videbitur, ad certos Ambassiatores alios, per Nos transmittendos, ac de Tempore & Loco Conventionis eorumdem, Concordandi & Appunctuandi,
Necnon ad Juramentum ipsius A'versarii nostri, super certis Treugis, nuper inter Ambassiatores suos praedictos & Commissarios nostros habitis & concordatis, fideliter observandis, nomine nostro Recipiendum,
Ac ad quoscumque salvos Conductus, quibuscumque Personis, cujuscumque Statûs, Gradûs, seu Conditionis fuerint, ac in quanto numero eis placuerit, in & per omnia Regna, Terras, & Dominia nostra, & sub tali forma quae eis videbitur expedire, Concedendum & Faciendum, quos quidem salvos Conductus talem vigorem obtinere volumus, qualem si Nos ipsi ipsos Concessissemus,
Necnon ad Faciendum omnia & singula, quae in Praemissis, eorum connexis, incidentibus, & emergentibus quibuscumque, necessaria fuerint seu quomodolibet oportuna, etiam si Mandatum exigant magis speciale, & quae Nos ipsi facere possemus si personaliter interessemus,
Et Promittimus, in bonâ fide, ac in verbo Regio, Ratum, Gratum, Firmum, & Stabile habituros totum & quicquid dicti Ambassiatores, Nuncii, sive Commissarii nostri, in dictis Negotiis, fecerint in Praemissis, aut aliquo Praemissorum, sub Ypotheca & Obligatione omnium Bonorum nostrorum.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo octavo die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 28. The K. promises that he will not within a given time contract marriage with any person except Catharine, daughter of the K. of France. Westm.
O. ix. 103. H. iv. p. ii. 66. |
Promissio, ex parte Regis, de non contrahendo, citra certum Diem, cum aliqua alia Muliere, nisi cum Katerina Franciae, Matrimonio.
An. 1. H. 5. Ibid. m. 9.
Rex Omnibus, ad quos &c. Salutem.
Cùm,
Inter, Venerabilem in Christo Patrem, Thomam Dunelmensem Episcopum, Richardum Comitem Warwici Consanguineum nostrum, & Magistrum Henricum Ware in utroque Jure Licentiatum, nostros, in ea parte, Commissarios, &, Reverendum in Christo Patrem, Dominum Willielmum Bituricensem Archiepiscopum, Karolum Dominum de la Bryt Constabularium, & Gouterum Col Secretarium, Consanguinei nostri Franciae, &, pro parte sua, Ambassiatores, Commissarios, & Nuncios solempnes, in Regnum nostrum Angliae, & ad Praesentiam nostram transmissos,
Nonnulla,
Per quae Amor & Amicitia, inter Nos & Consanguineum nostrum praedictum, introduci & nutriri, & tandem, Deo duce, ad optatam a Christi Fidelibus inter Duo Regna Pacem firmam perveniri posset,
Locuta, aperta, & comunicata fuissent, tam ab una parte, quàm ab alia,
Et, inter caetera, per Partem dictorum Ambassiatorum Consanguinei nostri praedicti, aperta fuisset via Renovationis Parentelae & Affinitatis inter Nos & dictum Consanguineum nostrum, introducendae per Sponsalia sive Matrimonium, inter Nos &, Nobilem Dominam, Dominam Katerinam, ipsius Consanguinei nostri Filiem, contrahendum,
Quam quidem Viam ipsi Ambassiatores etiam & nostri Commissarii utilem & expedientem reputabant & honestam, sicut per eosdem Commissarios nostros Nobis relatum fuerat & fideliter reportatum,
Nos,
Ad ea, quae Bonum Publicum, & quae Comodum utrorumque Regnorum, respicere possent, oculum habentes, & omnes vias Pacis inquirere & realiter prosequi intendentes,
Ipsam viam Matrimonii sive Sponsaliorum honestam & legitimam, Deo & Hominibus complacentem, reputavimus, & ad ipsam intendendam sumus inclinati,
Et ex hac Causâ, unà cum aliis ad Bonum Pacis tendentibus, nostros Nuncios ad dictum Consanguineum nostrum dirigere intendimus infra breve,
Et, ut eo libentius, diligentiùs, & securiùs, absque suspitione aliqua, haec Materia interim comunicari & realiter pertractari possit, Promittimus, bonâ fide, verboque Regio firmamus, quòd cum nulla alia Muliere (cujuscumque Statûs, Gradûs, aut Conditionis existat) Sponsalia sive Matrimonium, Verbo vel Scripto, quomodolibet Contrahemus, aut super hiis aliqualiter Concludemus, usque ad Primum Diem Mensis Maii proximò futurum,
Sub hac tamen Conditione, quòd dictus Consanguineus noster, & Domina Katerina praefata, consimilem, pro parte sua, Nobis Promissionem & Fidem faciant, sicut & prout inter dictos Commissarios nostros & praefati Consanguinei nostri pleniùs fuerat Concordatum.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo octavo die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 28. Commission to Henry lord le Scrop and his colleagues to prolong the term of the above matrimonial engagement. Westm.
O. ix. 104. H. iv. p. ii. 67. |
De Die, super praefato Matrimonio non concludendo, prorogando.
An. 1. H. 5. Ibid. m. 10.
Rex, dilectis & fidelibus suis Henrico Domino le Scrop Consanguineo nostro, Hugoni Mortymer Armigero, Henrico Ware in utroque Jure Licentiato, Salutem.
Nuper Nos, ex certis Causis, Nos in ea parte moventibus, certam Promissionem fecimus de abstinendo ab omni Contractu Matrimoniali sive Sponsaliorum hinc, usque ad Primum Diem Mensis Maii proximò futurum, sicut & prout in Literis aliis vobis traditis, & ad quas Nos referimus, pleniùs continetur,
Verumque ex casu evenire posset quòd, citra Diem illum, certae Materiae, inter Nos & Consanguineum nostrum Franciae per Deputatos hinc & indè praelocutae, ad effectum perduci non poterint,
Nos (de vestris fidelitate & industria pleniùs confidentes) vobis Tribus, seu Duobus vestrùm committimus, &, Tenore Praesentium, Damus Potestatem, ad Prorogandum Diem praedictum, in & usque talem Diem qui vobis videbitur expedire,
Ac etiam ad Promittendum, pro Nobis & Nomine nostro, quòd, usque ad Diem, per vos limitandum, nullum cum quacumque Muliere alia, à Domina Katerina Filia ipsius Consanguinei nostri Franciae, Contrahemus, aut super eo quomodolibet Concludemus,
Promittentes Nos, bonâ fide, & in verbo Regio, quòd ipsam Promissionem, per vos nomine nostro faciendam, quantum ad Nos attinet, fideliter observabimus & inconcussè.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo octavo die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 29. Robert Saperton, sergeant-at-arms, is ordered to provide shipping for the return of the French ambassadors. Westm.
O. ix. 104. H. iv. p. ii. 67. |
De Navigiis pro Ambassiatoribus arestandis.
An. 1. H. 5. Pat. 1. H. 5. p. 5. m. 24. d.
Rex, dilecto & Fideli suo, Roberto Saperton, Servienti suo ad Arma, Salutem.
Scias quòd assignavimus Te ad tot Navigia, & Marinarios sufficientes pro eisdem, quot pro Transitu & Passagio, tam Ambassiatorum Adversarii nostri Franciae, infra Regnum nostrum Angliae jam existentium, quàm Ambassiatorum nostrorum, ac eorum Servientum, Familiarium, Bonorum, Rerum, & Hernesiorum, versus partes Franciae, necessarii fuerint, in Portubus Suthamptoniae, Polae, Melcombe, & Weymouth, pro Denariis nostris, promptè & rationabiliter solvendis, Arestandum, Capiendum, & Providendum, & in Obsequium nostrum, ad deserviendum eisdem Ambassiatoribus, super Transitu & Passagio suis hujusmodi, Ponendum;
Et ideò tibi Praecipimus quòd circa Praemissa diligenter intendas, & ea sacias & exequaris in forma praedicta:
Damus autem universis & singulis Vicecomitibus, Majoribus, Ballivis, Con-
stabulariis, Praepositis, Ministris, & aliis Fidelibus & Subditis nostris, tam infra Libertates, quàm extra, Tenore Praesentium, firmiter in Mandatis quòd Tibi, in Executione Praemissorum, Intendentes sint, Consulentes, & Auxiliantes, prout decet.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium vicesimo nono die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 28. Truce for one year between England and Castile. London.
O. ix. 105. H. iv. p. ii. 67. |
Forma Treugarum inter Regna Angliae & Castellae.
An. 1. H. 5. Ex Autogr.
Noverint universi & singuli, praesentes Literas inspecturi, & audituri, quòd ego Johannes Roderici, Archidiaconus de Gordonio,
Illustrissimi ac Potentissimi Principis & Domini, Domini Johannis, Dei gratiâ, Regis Castellae & Legionis Secretarius, Ambassiator, sive Nuncius,
Per eundem, Serenissimum Dominum meum, Regem ad infrascripta specialiter deputatus, habens plenariam Potestatem ac Mandatum generale & speciale ad Conveniendum & Tractandum cum, Serenissimo Principe, Domino Henrico, eâdem gratiâ, Rege Angliae, Consanguineo suo, seu alio vel aliis, per ipsum, Serenissimum Dominum, Regem Angliae deputando seu deputandis, super Treugis fiendis, & nonnullis aliis Negotiis pertractandis & concordandis,
Pro adimplendo, dicti Serenissimi Principis, Domini mei Regis Castellae & Legionis, Mandato, prout decet in hac parte,
Ad Praesentiam dicti, Serenissimi Principis, Domini Henrici, nuper Regis Angliae, me transtuli, ad Conveniendum & Tractandum cum eodem, seu alio vel aliis, per ipsum Sereniffimum Regem Angliae Deputando sive Deputandis, super Treugis fiendis & firmandis, & aliis Negotiis quae Bonum & Tranquillitatem ambarum Partium & Subditorum eorundem concernere poffunt;
Super quibus dictus, Serenissimus Princeps, Dominus Rex Angliae suum constituit Ambassiatorem sive Nuncium, per suas Commissionis Literas, Venerabilem Virum, Dominum Johannem Honyngham, Legum eximium Professorem, Archidiaconum Dunelmensem, Prothonotarium, ad Conveniendum mecum & Tractandum super Treugis iniendis, & aliis in Literis meae & suae Potestatis contentis;
Quarum quidem Commissionum Tenores sequuntur in haec verba,
Johannes, Dei gratiâ, Rex Castellae & Legionis, universis & singulis, ad quos praesentes Litterae pervenerint, Salutem.
Noveritis quòd Nos,
De fidelitate & circumspectione, dilecti nostri, Johannis Roderici, Archidiaconi de Gordonio, Secretarii nostri, pleniùs confidentes,
Ipsum fecimus & constituimus Ambassiatorem sive Nuncium nostrum, ad Conveniendum & Tractandum cum, Serenissimo Principe, Henrico Rege Angliae, Consanguineo nostro carissimo, aut alio seu aliis per ipsum Deputandis, super Treugis fiendis inter Nos & dictum Regem Consanguineum nostrum carissimum, nostrosque Subditos & suos, tam per Terram, quàm per Mare, ad tantum, & per tantum tempus, prout inter ipsos fuit concordatum,
Necnon ad Concordandum super certis Die & Loco, ad quos solempnes Ambassiatores nostri conveniant, in Confinibus Regnorum nostrorum, cum Potestate sufficienti ad Procedendum cum Ambassiatoribus dicti, Serenissimi Principis, Regis Angliae, Consanguinei nostri carissimi, super Reparatione Attemptatorum contra Treugas & aliter Factorum, secundum quod fuit Concordatum & Appunctuatum in captione & datione Treugarum, per, inclitae memoriae, Progenitorem suum, Regem Angliae, Avunculum nostrum, aliàs factarum & concessarum.
In cujus rei Testimonium praesentes nostras Patentes Literas, nostro Sigillo Secreto in pendenti munitas, ac Nomine, Serenissimae Dominae, Catherinae Castellae & Legionis Reginae Matris, & Dominae nostrae, gerentis ad praesens nostri & Regnorum nostrorum Curam, Tutelam, Regimen, Administrationem, & Gubernationem, roboratas, & ipsius auctoritate duximus concedendas.
Dat. Tauri die octavâ Mensis Augusti, Anno à Nativitate Domini Millesimo Quadringentesimo tertio decimo.
Yo Laretna.
Henricus, Dei gratiâ, Rex Angliae & Franciae, & Dominus Hiberniae, omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem.
Cùm, Illustrissimus Princeps, Johannes, eâdem gratiâ, Rex Castellae & Legionis, Consanguineus noster carissimus, certum Ambassiatorem suum sive Nuncium (videlicet) Venerabilem Virum, Johannem Roderici, Archidiaconum de Gordonio, Secretarium suum, ad Regnum nostrum Angliae transmisit, ad Conveniendum & Tractandum, unà nobiscum, seu alio vel aliis per Nos Deputandis, de & super hiis quae Bonum Pacem & Tranquillitatem utriusque Regni concernere possunt,
Nos,
Qui Subditorum nostrorum quietem, nostris praesertim temporibus, summis desideriis appetimus, & qui pulcritudine Pacis dilectamur,
Ad Honorem Dei, ejusque Sacrosanctae Ecclesiae Unitatem, ac ad evitandum Humani Sanguinis effusionem, aliáque Dampna irreparabilia, quae indies dirae Guerrarum voragines deduxerint, & deducent verisimiliter in futurum, nisi de Remedio in ea parte provideatur opportuno,
Nostros in hiis & ad ea praebuimus Consensum & Assensum,
Unde Nos,
De prudentia, circumspectione, fidelitate, & industria, dilecti nostri, Magistri Johannis Honyngham, Legum Doctoris, Archidiaconi Dunelmensis, Prothonotarii nostri, plenariè confidentes,
Ipsum Fecimus & Constituimus Ambassiatorem sive Nuncium nostrum, ad Conveniendum & Tractandum cum dicto, Illustrissimo Principe, Johanne Rege Castellae & Legionis, aut praefato Johanne Roderici, alio, sive aliis, per ipsum Deputandis, super Treugis fiendis inter Nos & ipsum Regem, Consanguineum nostrum Carissimum, nostrosque Subditos & suos, tam per Terram, quàm per Mare, ad tantum & per tantum tempus, prout inter ipsos fuerit concordatum,
Necnon ad Concordandum super certis Die & Loco, ad quos solempnes Ambassiatores nostri conveniant, in Confinibus Regnorum nostrorum, cum Potestate sufficienti ad Procedendum, cum Ambassiatoribus dicti illustrissimi Principis Regis Castellae & Legionis Consanguinei nostri Carissimi, super Reparatione Attemptatorum, contra Treugas & aliter Factorum, secundum quod fuit Concordatum & Appunctuatum in captione & datione Treugarum, per, inclitae memoriae, Henricum Quartum, nuper Regem Angliae & Franciae, Progenitorem nostrum, dicti Johannis Regis Avunculum, aliàs factarum & concessarum.
Dat. in Palatio nostro Westm. tertio die Mensis Jannuarii, Anno Regni nostri Primo.
Waker.
Ipsarum Literarum vigore, ac juxta & secundum Formam & Tenorem earumdem, ego Johannes Roderici, Ambassiator & Nuncius supradictus, cum, praefato Venerabili Viro, Domino Johanne, Legum Doctore, dicti Illustrissimi Principis, Domini Henrici Regis Angliae Ambassiatore & Nuncio, nonnullos Tractatus, Consultationes, & Communicationes habui, feci, & interposui, varios & diversos, de & super Materiis & Negotiis michi & sibi commissis, ut praefertur,
Et tandem,
Multis Considerationibus rationabilibus ex utraque Parte circumspectis, Deliberatione super hiis praehabita diligenti,
Ad Honorem Dei, ejusque Ecclesiae Sacrosanctae Unitatem,
Ac ad evitandum Sanguinis Humani effusionem,
Necnon pro bono Communi & Utilitate Rei publicae Regnorum & Dominiorum utriusque Serenissimorum Regum, ac Subditorum & Vassallorum eorundem, & ut verus & bonus Amor mutuus, & Amicitia, atque grata Conversatio nutriri, augmentari, firmari, & continuari possint, inter ipsos Serenissimos Reges, ipsorumque Subditos & Vassallos,
Necnon ut Mercandisae suum possint tenere Cursum securum ex utrâque Partium, tam per Terram, quàm per Mare, tempore Guerrarum durante,
De communi avisamento, mutuo assensu pariter & consensu, mei Johannis Roderici, Ambassiatoris sive Nuncii dicti, Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, necnon, dicti Venerabilis Viri, Domini Johannis, Legum Doctoris, Ambassiatoris sive Nuncii, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae,
Ego Johannes Roderici, Ambassiator sive Nuncius praefatus, feci, accordavi, & inii, ac, Praesentium Tenore, facio, accordo, & ineo, Vice & Nomine, dicti Serenissimi Principis, Domini mei,
Johannis Regis Castellae & Legionis, & pro ipso, ac omnibus & singulis Regnis Castellae & Legionis, Terris, Patriis, Territoriis, Civitatibus, Villis, Castris, Fortalitiis, Opidis, & eorum Suburbiis, in Jurisdictionibus aut Districtibus, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Johannis Regis Castellae & Legionis constitutis, suisque Vassalis & Subditis, Bonisque & Rebus suis quibuscunque, unà cum, Venerabili Viro, Domino Johanne, Legum Doctore, Ambassiatore & Nuncio praefato,
Qui etiam mecum, Vice & Nomine, dicti Serenissimi Principis, Domini Henrici Regis Angliae, pro ipso, ac Regno Angliae, Ducatu Acquitanniae, Terris, Patriis, Territoriis, Dominiis, Civitatibus, Villis, Castris, Fortalitiis, Opidis, & eorum Suburbiis, in Jurisdictionibus aut Districtibus, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae constitutis, suisque Vassallis & Subditis, Bonisque & Rebus suis quibuscunque, fecit, accordavit, & iniit,
Bonas, firmas & inviolabiles Treugas generales, Sufrentiam & Guerrae Abstinentiam, tam per Terram, quàm per Mare, pro uno Anno, incipiente ab Ortu Solis, Diei Purificationis beatae Mariae Virginis proximò futuri, usque ad Occasum Solis Diei Purificationis dictae beatae Mariae virginis Anno revoluto, qui erit de Anno & Nativitate Domini Millesimo, Quadringentesimo, Quartodecimo, duraturas,
Item quòd, durantibus dictis Treugis, Sufrentiâ & Abstinentiâ Guerrae, cessent & cessabunt, per dictum Serenissimum Principem, Dominum Regem Castellae & Legionis, suosque Subditos & Vassallos, omnes & singulae Prisae, Captiones Personarum, Navigiorum, Mercandisarum, ac omnium aliorum Bonorum quorumcunque, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, seu Subditorum & Vassallorum suorum, necnon Civitatum, Castrorum, Fortalitiorum, Villarum, & aliorum Locorum quorumcunque, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, Subditorum & Vassallorum suorum, Demolitiones Domorum, Murorum, & Camporum Combustiones,
Nec erunt aliqua Castra, Villae, nec aliqua Fortalitia, seu Locus alius quicunque, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, Subditorum aut Vassallorum suorum, Obsessa, Assallita, Debellata, nec publicè seu clandestinè Escalata, aut furtivè Capta,
Necnon omnes aliae Pillariae, Roberiae, sive Depraedationes, & omnia alia Facta Guerrae, tam in Terra, quàm in Mari, & tam in Portu, quàm extra Portum, cessantibus omnibus fraude & malo ingenio.
Item, quòd, tempore dictarum Treugarum durante, non capiantur per, dictum Serenissimum Principem, Dominum meum, Regem Castellae & Legionis, aut Subditos & Vassallos suos, aliqua Navigia, Personae, Mercandisae, aut alia Bona quaecunque, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, aut Subditorum & Vassallorum suorum, in Terra, nec in Mari, nec in Portu, nec extra Portum, pro Marcha, Contramarcha, Reprisaliis, occasione Cautionum, Promissionum, Obligationum, Venditionum, nec sub colore alicujus, praedictorum, nec alia via, sive modo, aut alio colore quocunque, tempore praesentium Treugarum durante.
Item, quòd omnes & singuli Subditi & Vassalli, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, tempore praedictarum Treugarum durante, possint ire ac transire, facere & stare in dictis Regnis Castellae & Legionis, Patriis, Terris, Territoriis, & Dominiis, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, supradictis quibuscunque, tam in Terra, quàm in Mari,
Et de eisdem se absentare & redire totiens quotiens placebit,
Necnon Mercandisas licitas & non prohibitas facere,
Victualia, quotiens opus erit, emere sive comparare salvò & securè, absque offensa Corporis vel Bonorum, solvendo Debita Regalia, seu quaecunque alia Deveria antiqua, & alias Custumas, solvi consueta,
Et, generaliter & particulariter, nichil fiet, in Terra, nec in Mari, per, dictum Serenissimum Principem, Dominum meum, Regem Castellae & Legicnis, nec per Subditos & Vassallos suos, seu ipsorum alterum, contra, praedictum Serenissimum Principem, Dominum Regem Angliae, aut contra aliquem Subditum seu Subditos suos, seu ipsorum Bona quaecunque, quâcunque causâ seu occasione, quod sit in contrarium praesentium Treugarum, Sufferentiae & Abstinentiae Guerrae, tempore ipsarum durante,
Et si (quod absit) tempore ipsarum Treugarum durante, aliquae Personae, Navigia, Mercandisae, aut aliqua alia Bona, sive Loca quaecunque suerint Capta sive Captae, seu aliquid aliud Attemptatum, per Subditos & Vassallos, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, contra dictum,
Serenissimum Principem, Dominum Regem Angliae, suósque Subditos & Vassallos, seu ipsorum aliquem, contra praedictas Treugas, quòd idem Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis, per Se, aut Deputatos seu Deputandos, Officiarios suos, illa faciat plenè Restitui & Repparari, unà cum Dampnis, Sumptibus, & Expensis, ac Malefactores, per ipsum aut dictos Officiarios suos, Puniantur & Corrigantur secundum exigentium Casûs, cessantibus in omnibus praedictis, & ipsorum quolibet, totâ duplicitate, fraude, & malo ingenio.
Item, quòd, propter aliqua Forisfacta, Captiones, Roberias, sive Depraedationes, aut quascunque alias Attemptationes, per Mare, vel per Terram, per dictos Subditos & Vassallos, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, perpetrata, si quae intervenerint (quod absit) contra praedictas Treugas, Sufrentiam sive Guerrae Abstinentiam, Treugae hujusmodi non habeantur nec reputentur, in totum, nec in aliqua sui parte, pro fractis, ruptis, sive violatis, nec propter hoc fiet Guerra ab una Parte contra aliam; set, ipsis Treugis & Sufrentia Guerrae in suo robore duraturis, tempore ipsarum durante, omnia & singula Foresfacta, Captiones, Roberiae, Depraedationes, seu quaecunque aliae Attemptationes, per dictos Subditos & Vassallos, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, perpetratae, per, ipsum Serenissimum Principem, Dominum meum, Regem Castellae & Legionis, seu Officiarios suos, existentes in Loco, in quo hujusmodi Foresfacta, Captiones, Roberiae, Depraedationes, seu quaecunque aliae Attemptationes factae seu perpetratae fuerint, vel ad quem applicuerint, repparentur & deducantur ad pristinum Statum, & Malefactores, per ipsum Serenissimum Principem, Dominum meum, Regem, aut Officiarios suos, debitè, secundum exhigentiam Casûs, corrigantur & puniantur.
Item, si contingat (quod absit) quòd aliquis seu aliqui Subditi aut Vassalli, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, tempore dictarum Treugarum durante, ceperint seu depraedaverint aliqua Bona, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, seu Subditorum & Vassallorum ipsius, quòd Capientes sive Depraedantes talia Bona Capiantur & Detineantur per Officiarios Regios, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, existentes in loco in quo dicta Bona fuerint, seu ad quem applicuerint, ut fiat Justitia de Capientibus sive Depraedantibus, & de Bonis suis, secundum exigentiam Casûs;
Et Bona, sic capta sive depraedata, ut praemittitur, Capiantur per dictos Officiarios regios, & ponantur de manifesto in bona & secura Custodia, in Manibus aliquorum proborum Virorum dicti Loci ubicunque dicta Bona fuerint, vel ad quem applicuerint, sit pars dampnificata absens, sive praesens; &, si de Captione & Praeda veridice constet eidem Parti dampnificatae realiter & de facto restituantur & liberentur, sive ejus Procuratori ad hoc legitimè constituto, unà cum Dampnis, Sumptibus, & Expensis, solvendis de Bonis Capientium:
Et, ut praedictae Treugae meliùs & utiliùs ex utraque parte teneantur, custodiantur, sive conserventur, ad tollendum multa Inconvenientia & Mala, quae ex Navigiis Armatis per Subditos & Vassallos unius vel alterius Partis oriebantur & interveniebant, ac imposterum oriri & intervenire poterant, ego Johannes Roderici, Ambassiator sive Nuncius praedictus, concordavi cum, venerabili viro, Domino Johanne Doctore, Ambassiatore sive Nuncio praedicto, quòd, si aliquis vel aliqui Subditi vel Vassalli, dicti Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, voluerint Armare aliquod Navigium seu aliqua Navigia, quocunque nomine nuncupentur, in aliqua Civitatel, Villa, Castro, aut in ipsorum Portu, seu alio Loco quocunque, in dictis Regnis Castellae & Legionis, & ipsorum Dominiis, Terris, Patriis, sive Territoriis constitutis, quòd Oficiales Regii, ibidem existentes, vel ipsorum Locatenentes, nullo modo permittant hujusmodi Navigium seu Navigia Armari,
Aut, si Armatum vel Armata fuerint, extra Portum exire seu navigare, nisi Armator seu Armatores hujusmodi Navigii seu Navigiorum primo & ante omnia dederint, realiter & de facto, bonas, firmas, securas, legittimas, & sufficientes Fidejussorias Cautiones, in manibus dictorum Officiariorum, vel ipsorum Locumtenentium, de non Depraedando, capiendo, aut faciendo Malum sive Dampnum in Regno Angliae, Ducatu Acquitaniae, Patriis, Terris, Territoriis, & Dominiis, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, aut suis Subditis & Vassallis, Bonisque & Rebus suis quibuscunque, per Ter-
ram, nec per Mare, tempore hujusmodi Treugarum durante,
Nec dicti Armatores Prisam aliquam, justam vel injustam, factam sive perpetratam in & contra dictum, Serenissimum Principem, Dominum Regem Angliae, aut Subditum seu Subditos suos, in Portum alium, quam in Portu in quo Navigium aut Navigia Armatum aut Armata fuerint, ducent sive duci facient, nisi vi Ventorum, aut prosecutione Inimicorum dicti, Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, seu Subditorum & Vassallorum suorum, aut turbine vel impulsu Maris sint arctati; quibus cessantibus, dicti Armatores dictam Prisam ad Locum, in quo dictum Navigium seu Navigia Armatum sive Armata suerint, ducere teneantur,
Et, si dictae fidejussoriae Cautiones sufficientes, per ipsos Officiarios Regios, seu ipsorum Locumtenentes, captae fuerint, ac dicti Armatores hujusmodi Navigii seu Navigiorum aliqua Mala perpetraverint, ut supradictum est, Armatores & Fidejussores ipsorum praedicta Mala & Dampna, per ipsos perpetrata, ut praesertur, unà cum Dampnis, Expensis, & Interesse, solvere & resarciri teneantur Parti laesae,
Et, si dicti Officiales Regi, seu ipsorum Locumtenentes, praedictas sufficientes Fidejussorias Cautiones recipere non curaverint, ut praefertur, & dictus Armator sive Armatores hujusmodi Navigii seu Navigiorum depraedaverint, seu ceperint, aut aliquod Malum sive Dampnum fecerint, seu per Gentes ipsius Navigii, vel in ipsis Navigiis existentes, in aliquo, contra praesentium Tenorem Treugarum, fuerit Attemptatum, in dictis Regno Angliae, Ducatu Acquitaniae, Patriis, Terris, Territoriis, & Dominiis, dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, in & contra Subditos & Vassallos suos, seu ipsorum Bona quaecunque, Officiales Regii praedicti hujusmodi Depraedationes, Captiones, Mala, & Dampna, per dictos Armatores perpetrata, sicut & Pars Attemptans, Parti Dampnificatae realiter solvere & restituere teneantur,
Super quibus dictus, Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis, faciet vel fieri faciet, per suos Officiarios & Ministros, Justitiae complementum, necnon Executionem in Bonis dictorum Armatorum, Officiariorum suorum, seu Fidejussorum, secundum quod Casus exhigent.
Item, ego Johannes Roderici, Ambassiator sive Nuncius praedictus, nomine quo supra, Concordavi cum, dicto Venerabili Viro, Domino Johanne Doctore, Ambassiatore & Nuncio, vice & nomine dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, consideratâ Utilitate Rei publicae utriusque Regnorum & Partium, & ut Personae Dampnificatae, unius & alterius Partis, citiùs & faciliùs possint de Dampnis, sibi factis seu illatis, tam per Terram, quàm per Mare, consequi Justitiae complementum, quòd dictus, Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis, Domino concedente, suas mittat solempnes Ambassiatores ad Fontem Rabidum circa primam diem Mensis Julii proximò futuram; vel ad ipsam primam diem dicti Mensis Julii,
Qui quidem Ambassiatores concordabunt de modo se videndi, & insimul conveniendi & standi cum Ambassiatoribus dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae,
Et quòd dicti Ambassiatores, sic, ut praemittitur, mittendi, habeant sufficientem Potestatem Audiendi, Cognoscendi, Decidendi, & fine debito Terminandi omnes & singulas Lites sive Causas, motas sive movendas per quascunque Personas utriusque Partium, de & super omnibus & singulis Roberiis, Praedis, Marchis, Contramarchis, seu aliis Captionibus quibuseunque, factis sive perpetratis, per Terram, vel per Mare, per quascunque Personas, Subditos & Vassallos utriusque Regnorum & Dominiorum, praeter & contra Formam Treugarum, aliàs inter dictos Dominos & eorum Regna initarum, citra tempus quo regnare incepit, celebris recordationis & memoriae, Dominus Henricus Rex Castellae & Legionis, Pater dicti, Serenissimi Principis, Domiai mei, Johannis Regis Castellae & Legionis moderni, usque ad diem Purificationis beatae Mariae Virginis proximò futuram, in qua praesentes Treugae incipere debent, ac Sententiam seu Sententias proferendi,
Et quicquid per dictos Ambassiatores fuerit Judicatum, Determinatum, & Sententiatum, debitae Executioni demandabit, aut demandari faciet, dictus, Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis in Regnis, Dominiis, Patriis, & Territoriis suis, bonâ fide, & sine aliquâ deceptione,
Fuit tamen, super hoc, inter me, dictum Johannem Roderici, ac dictum, Venerabilem Virum, Dominum Johannem Doctorem, Ambassiatorem sive Nuncium dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, Concordatum, quòd,
casu quo dictus, Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis non posset dictos suos solempnes Ambassiatores, citra diem vel ad diem supradictum, ad Locum praetactum, super Negotiis praedictis, transmittere, ut praefertur, quòd, hoc non obstante, Treugae hujusmodi, datae & concessae, permaneant, tempore ipsarum durante, in sui roboris firmitate.
Item, ad Majorem Cautelam roborisque Firmitatem, ego Johannes Roderici, Ambassiator sive Nuncius praefatus, concordavi cum, dicto Venerabili Viro, Domino Johanne Doctore, Ambassiatore sive Nuncio, dicti Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, quòd dictus, Serenissimus Princeps, Dominus meus, Rex Castellae & Legionis, cum Ambassiatoribus suis, per ipsum in Fontem Rabidum mittendis, citra diem vel ad diem supra praedictam, mittat suas Patentes Literas, suo Magno Sigillo sigillatas, Confirmatorias & Approbatorias hujusmodi Praesentium Treugarum, ac omnium aliorum & singulorum in Litteris dictarum Treugarum contentorum,
Promittendo, bonâ fide, & in verbo Regio, per easdem Litteras, quòd praedictas Treugas, ac omnia alia & singula in Litteris Treugarum contenta, per se tenebit & observabit, ac per Subditos & Vassallos suos Teneri & Observari faciet, prout in eisdem continentur, bonâ fide, & sine aliqua deceptione,
Tradendas Ambassiatoribus dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae, per ipsum in bayonam mittendis, ad Conveniendum cum dictis Ambassiatoribus dicti, Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, super Negotiis in dictis Litteris Treugarum contentis,
Dumodo similes Litteras Confirmatorias, Laudatorias, & Approbatorias dictarum Treugarum, & aliorum in dictis Litteris Treugarum contentorum, ipsi Ambassiatores dicti, Serenissimi Principis, Domini mei, Regis Castellae & Legionis, recipiant ab eisdem Ambassiatoribus dicti, Serenissimi Principis, Domini Regis Angliae.
In quorum omnium & singulorum factorum testimonium ego Johannes Roderici, Ambassiator sive Nuncius praefatus, praesentes Patentes Litteras, manu propria scriptas, Sigillo meo inpendenti communivi.
Data & Acta in Civitate Londoniarum, Die Vicesimâ octavâ Mensis Januarii, Anno à Nativitate Domini Millesimo, Quadringentesimo, Quartodecimo. |
Jan. 29. Confirmation by the K. of England of the truce with France. Westm.
O. ix. 105. H. iv. p. ii. 69. |
Treugarum Franciae ex parte Regis Confirmatio.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 8.
Rex Omnibus, ad quos &c. Salutem.
Inspeximus Tenorem quarumdam Treugarum, inter Ambassiatores nostros, ex una parte, & Ambassiatores, Nuncios, & Commissarios Adversarii nostri Franciae, ex altera parte, factarum in haec verba,
Nos Thomas, Permissione Divinâ, Dunelmensis Episcopus, Richardus Comes Warrwici, & Magister Henricus Ware, Licentiatus in utroque Jure, Canonicus Ecclesiae Landavensis, Illustrissimi in Christo Principis & Domini nostri, Domini Henrici, Dei gratiâ, Regis Angliae, & Franciae, & Domini Hiberniae, Consiliarii,
Ad Tractandum, Communicandum, Conco dandum, & finaliter Concludendum,
Cum, Reverendo in Christo Patre & Domino, Domino Willielmo, Dei gratiâ, Archiepisc po Bitrucensi, Karolo Domino de la Bret, Constabulario Adversarii Franciae, & Magistro Goutero Col, Consiliariis, Ambassiatoribus, Nunciis, & Commissariis dicti Adversarii Franciae, & ad Praesentiam dicti Domini nostri Regis de praesenti transmissis,
De & super hiis, quae Bonum Publicum, & specialiter Pacem & Concordiam utriusque Regni, Subditorum, & Incolarum ambarum Partium concernere possint, Commissarii specialiter deputati;
Quarum quidem Commissionum Tenores sequuntur in haec verba,
Henricus, Dei gratiâ, Rex Angliae & Franciae, & Dominus Hiberniae, Omnibus, ad quos praesentes Literae pervenerint, Salutem in Domino sempiternam.
Cùm nuper Adversarius noster Franciae &c. prout supra in Treugis, de Dat. 24. Jan. usque haec verba (viz.)
Nos autem, Tenorem praedictum Ratum habentes & Gratum, ipsum, Tenore
nore Praesentium, ex certa scientia nostra, Laudamus, Acceptamus, Approbamus, Ratificamus, & Confirmamus,
Promittentes Nos, bonâ fide, & verbo Regio, illud Tenere & Custodire, ac, pro Posse nostro, absque Fractione, per Fideles & Subditos nostros quoscumque, quovis modo, secundum Tenorem & Formam ejusdem, integrè Teneri & Custodiri facere.
In cujus &c.
Teste Rege apud Westmonasterium xxix. die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 29. The K. orders Thomas earl of Dorset, his lieutenant in Aquitain, to publish the above-mentioned truce. Westm.
O. ix. 111. H. iv. p. ii. 69. |
De Proclamatione Treugarum praetactarum in Aquitania facienda.
An. 1. H. 5. Vasc. 1. H. 5. m. 1.
Rex, Carissimo Avunculo suo, Thomae Comiti Dorsetiae, Locumtenenti nostro in Ducatu nostro Aquitanniae, Salutem.
Cum, per Ambassiatores, Nuncios, & Commissarios Adversarii nostri Franciae, pro Se, Regnis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis ipsius Adversarii, ac per Ambassiatores & Nuncios nostros, pro Nobis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis nostris, per Terram, & per Mare, ac citra & ultra Mare, certae Treugae generales, pro uno Anno, incipiente ab Ortu Solis Diei Purificationis, beatissimae & gloriosae Virginis proximò futurae, usque ad Occasum Solis Diei ejusdem Purificationis Anno revoluto, qui erit Anno Domini Millesimo Quadringentesimo Quartodecimo, sub certâ formâ, in eisdem Treugis contentâ, initae, factae, promissae sint & concordatae, sicut per Literas Patentes ipsorum Ambassiatorum Franciae, penes nos residentes (quarum Tenorem vobis mittimus praesentibus annexum) pleniùs poterit apparere,
Et quia Treugas praedictas ad Notitiam omnium & singulorum, quorum interest, in partibus praedictis, deduci Volumus,
Vobis Mandamus quòd, viso tenore praedicto, Treugas illas, in singulis Locis Ducatûs praedicti, ubi magis expediens fuerit & necesse, Publicè Proclamari & Notificari, ac eas firmiter & inviolabiliter Observari & Teneri faciatis, prout juxta formam earumdem fuerit faciendum.
Teste Rege apud Westmonasterium xxix. die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 31. The K. orders Richard earl of Warwick, captain of Calais, to publish the above-mentioned truce in Calais and the marches of Picardy. Westm.
O. ix. 111. H. iv. p. ii. 70. |
De Proclamatione earundem in Villa Calesii & Marchiis Picardiae facienda.
An. 1. H. 5. Franc. 1. H. 5. m. 4.
Rex, Carissimo Consanguineo nostro, Richardo Comiti Warrwicae, Capitaneo Villae nostrae Calesii, & ejus Locumtenenti ibidem, Salutem.
Cùm, per Ambassiatores & Nuncios nostros, pro Nobis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis nostris, ac per Ambassiatores Nuncios & Commissarios Adversarii nostri Franciae, pro Se, Regnis, Terris, Dominiis, Subditis, & Alligatis suis, per Terram, & per Mare, ac citra & ultra Mare, certae Treugae generales, pro uno Anno, incipiente ab Ortu Solis Diei Purificationis beatissimae & gloriosae Virginis proximò futurae, usque ad Occasum Solis Diei ejusdem Purificationis Anno revoluto, qui erit Anno Domini Millesimo Quadringentesimo Quartodecimo, sub certâ formâ, in eisdem Treugis contentâ, initae, factae, promissae sint, & concordatae, sicut per Irrotulamentum Literarum nostrarum Patentium, de Confirmatione inde factarum (cujus quidem Irrotulamenti Tenorem vobis mittimus Praesentibus annexum) pleniùs poterit apparere,
Et quia Treugas praedictas ad Notitiam omnium & singulorum, quorum interest, in Villa praedicta, ac Marcheis Picardiae eidem Villae adjacentibus, deduci volumus,
Vobis Mandamus quòd, viso Tenore praedicto, Treugas illas, in singulis locis Villae & Marchiarum praedictarum, ubi magis expediens fuerit & necesse, Publicè Proclamari & Notificari, ac eas firmiter & inviolabiliter Observari &
Teneri faciatis, prout juxta formam earumdem fuerit faciendum.
Teste Rege apud Westmonasterium Tricesimo Primo Die Januarii.
Per ipsum Regem. |
Jan. 29. Safe conduct for Ralph Major, provost of St. Donas of Bruges, chancellor of Flanders, Thierry lord of Disquenimine, Peter lord of la Viesville, and two other ambassadors of John duke of Burgundy. Westm.
O. ix. 112. H. iv. p. ii. 70. |
Pro Nunciis Ducis Burgundiae.
An. 1. H. 5. Ibid. m. 11.
Rex, per Literas suas Patentes, usque Festum Paschae proximò futurum duraturas, suscepit in salvum & securum Conductum suum, ac in Protectionem, Tuitionem, & Defensionem suas speciales, Magistrum Radulphum Majorem Praepositum de Seint Donas de Bruges & Cancellarium Flandriae, Thierry Dominum de Disquenimine, Petrum Dominum de la Viesville, Guillielmum de Halewyn Dominum Dutkierke, & Johannem Dominum de Robais, Quinque, Quatuor & Tres eorum, Nuncios & Commissarios Johannis Ducis Burgundiae, insimul & divisim, cum Centum Personis Equitibus, vel infra, in Comitiva sua, penes Personam Regis, obcertas Causas & Materias, infra Regnum Regis Angliae, per Terram, & per Mare, veniendo, ibidem morando, & exinde ad partes suas proprias redeundo, necnon Familiares, Equos, Manticas, Jocalia, Bona, Res, & Hernesia sua quaecumque,
Proviso semper quòd praefati Nuncii &c. ut in Similibus de Conductu Literis.
Teste Rege apud Westmonasterium xxix. die Januarii.
Per ipsum Regem. |
